ته واوكردنی بابه تی پۆلێنی كۆپن
هه رێمه كانی ئاووهه وا به پێی پۆلێنكارییه كه ی كۆپن 1) ئاووهه وای خولگه یی شێدار (A) Tropical moist climate له بازنه ی كه مه ره ییه وه درێژ ده بێته وه به ره و باكور و باشور بۆ 15 ْ – 25 ْ. تێكڕای مانگانه ی پله ی گه رمی زیاتر ده بێت له 18 پله ی سه دی. تێكڕای بارانی ساڵانه ش له 1500 ملم زیاتره. ئه م هه رێمه به پێی وه رزی بارانه كه ی ده كرێت به سێ جۆره وه ، كه بریتین له : Af : ئاووهه وای دارستانه به بارانه كان، كۆی بارانی وشكترین مانگی 60 ملم و زیاتریشه. Am : ئاووهه وای وه رزی كه كۆی باران له وشكترین مانگدا كه متره له 60 ملم. Aw : ئاووهه وای ساڤانای خولگه یی كه بارانی به لایه نی كه مه وه له مانگێك دا له 60 ملم كه متره.
نه حشه ی جیهان به پێی پۆلێنه كه ی كۆپن
2- ئاووهه وای بیابانی (B) : ئه م ناوچانه یه كه تیایاندا رێژه ی دابارین له به هه ڵم بوون كه متره ، ئه م ئاووهه وایانه ده گرێته وه : BWh : ئاووهه وای بیابانی گه رم، له پشتێنه ی خولگه یی باوه كه تێكڕای پله ی گه رمی ساڵانه له 18 پله ی سه دی زیاتربێت. BWk : ئاووهه وای بیابانی سارد : له پشتێنه ی مامناوه ندیدا باوه كه تێكڕای پله ی گه رمی ساڵانه ی له 18 پله ی سه دی كه متره. BSh : ئاووهه وای نیمچه بیابانی ئه ستێپس : تێكڕای پله ی گه رمی ساڵانه ی له 18 پله ی سه دی زیاتره. وه كو وێسگه ی ناو جه رگه ی شاری هه ولێر. BSk : ئاووهه وای گه رم، نیمچه ووشك : ئاووهه وای نیمچه بیابانی ئه ستێپسی پشتێنه مامناوه نده كانه كه تێكڕای پله ی گه رمی ساڵانه له 18 پله ی سه دی كه متره.
3- هه رێمی ئاووهه وای مامناوه ندی (C) ئه م هه رێمه ئه م جۆرانه ده گرێته وه : Cf : ئاووهه وای مامناوه ندی، باراناوی به درێژایی ساڵ : تێكڕای باران له وشكترین مانگ له 30 ملم زیاتره. ئه ویش ده بێته دوو به ش : Cfa : مامناوه ندی، باراناوی به درێژایی ساڵ، هاوین گه رم. Cfb : مامناوه ندی، باراناوی به درێژایی ساڵ، هاوین فێنك. Cw : ئاووهه وای مامناوه ندی، زستان ووشك : بارانی له شێدارترین مانگی هاوین 10 جار زیاتره له وشكترین مانگی زستان. Cs : ئاووهه وای مامناوه ندی، هاوین ووشك : هه رێمی ئاووهه وای ده ریای ناوه راسته ، زۆربه ی بارانه كه ی ( زیاتر له 70%) ی له زستاندا ده بارێت، هه روه ها ئاووهه وای Csa و Csb یش ده گرێته وه.
4- ئاووهه وای سارد (D) ئه م هه رێمانه ده گرێته وه : Df : ئاووهه وای ساردی شێداری به باران به درێژایی ساڵ، له ناوچه ی كه ناراوه كانی رۆژاوای كیشوه ره كان باوه ، بۆ چه ند جۆرێك دابه ش ده بێت : Dfc, Dfb,Dfa Dw : ئاووهه وای سارد، زستان ووشك، هه رێمی دارستانی ساردی زستان ووشكه ، ئه م جۆرانه ده گرێته وه : Dwd, Dwc, Dwb, Dwa
5- ئاووهه وای جه مسه ری (E) دابه ش ده بێت بۆ چه ند به شێك : ET : ئاووهه وای ته ندرا : تێكڕای پله ی گه رمی گه رمترین مانگ له نێوان سفر و 10 پله ی سه دی دایه. EF ئاووهه وای هه میشه به ستوو : تێكڕای پله ی گه رمیی مانگانه ی له سفر پله ی سه دی كه متره. EH : ئاووهه وای جه مسه ریی شاخاوی : بریتی یه له ئاووهه وای جه مسه ری كه وا له بازنه كانی ناوه راست و بازنه كانی خواروو، له ئه نجامی به رزیه كی زۆر له سه ر ئاستی رووی ده ریا دروست بوون.
دیاریكردنی هه رێمی ووشك ب = 2 گ ئه گه ر 70% ی بارانه كه ی له زستاندا ببارێ. ب = 2 ( گ + 7) ئه گه ر بارانی هه میشه یی بوو. ب = 2 ( گ + 14) ئه گه ر 70% ی بارانه كه ی له هاوین ببارێ. ب = كۆی باران به سم گ = تێكڕایی ساڵانه ی پله ی گه رمی به پله ی سه دی * ئه گه ر لای راستی هاوكێشه كه گه وره تر بوو له لای چه پ وێسگه كه شێداره ، به ڵام ئه گه ر لای چه پی گه وره تر بوو ئه وا وێسگه كه ووشكه.
ئه گه ر سه رجه می بارانی ساڵانه له هه ولێر 440 ملم بێت و تێكڕایی پله ی گه رمی ساڵانه 26 پله ی سه دی بێت ، ئایا وێسگه كه وشكه یان شێداره ؟ ب = 2 گ 44 = 2 * = 52 لای چه پ گه وره تره بۆیه وێسگه كه ووشكه(B).