بڕگه كانی بابه ت : 1- پۆلێنه بنچینه ییه كان ( الاصولیة ) 2- پۆلێنه مرۆییه كان 3- پۆلێنه ئه زموونیه كان بابه تی سێیه م پۆلێنه كانی ئاووهه وا
جۆره كانی پۆلێنی ئاووهه وا پۆلێنی ئاووهه وا 3- پۆلێنه ئه زموونیه كان Empirical classification 2- پۆلێنه مرۆییه كان Human classification 1- پۆلێنه بنچینه ییه كان ( الاصولیة ) Genetic classification
واتای ئاووهه وای كیشوه ری و ئاووهه وای ده ریایی ئاووهه واه ی كیشوه ری ئه و ئاووهه وایه هیه كه وا مه ودای گه رمی ( المدى الحراري ) زۆره. به ڵام ئاووهه وای ده ریایی ئه و ئاووهه وایه یه كه وا مه ودای گه رمی كه مه. هه رچه نده مه ودای گه رمی له ژماره 1 نزیك بێته وه ئه وا هه رێمه كه ده ریاییه هه رچه نده له 71 پله ی سه دی نزیك بێته وه ئه وا ئاووهه واكه كیشوه رییه. وه بۆ دیاریكردنی ده ره جه ی كیشوه ری ده توانین ئه م هاوكێشه یه بكار بهێنین : = C ده ره جه ی كیشوه ری = A مه و دای گه رمی ساڵانه به پله ی سه دی Ø = بازنه ی پانی
بۆ نمونه له ساڵی 2009 مه دای گه رمی ساڵانه ی شاری هه ولێر بریتی بوو له (26.5) ، بازنه ی پانیه كه شی ( 36 ) ه ، جا ده ره جه ی كیشوه ریه كه ی به م هاوكێشه یه ده رده هینین : = 72 – 14 = 58
1- پۆلێنه بنچینه ییه كان ( الاصولیة ) Genetic classification أ – یۆنانیه كان : یۆنانیه كان جیهانیان دابه شی سێ هه رێمی ئاووهه وا كرد ئه مه ش ته نها له سه ر بنه مای پله ی گه رمی و به گوێره ی بازنه ی پانی. 1. نێوان هه ردوو خولگه هه رێمی گه رم. پێان وا بووژیان تێیدا ئاڵۆزه. 2. نێوان هه ردوو خولگه و بازنه جه مسه ریه كان : هه رێمی فێنك : پێان وا بوو كه وا مرۆڤی شارستانی لێ ده ژی. 3. هه رێمی ساردی جه مسه ری : پێان وا بوو مرۆڤی دڕندی تیا ده ژی.
ب - موسڵمانان : موسڵمانان جیهانیان دابه شی چوارده هه رێمی ئاووهه وا كرد، رۆژهه ڵاتی و رۆژاواییان بۆ هه رێمه كان زیاد كرد ئه مانیش پشتیان به ست به بازنه ی پانی. هه رچه نده ته وژمه ده ریاییه كانیان نه ده ناسی به ڵام هه ستیان به كاریگه ریه كه ی ده كرد.
ج - پۆلێنی بنچینه یی سه رده می 1- سوبان : ته نها له سه ر بنچینه ی پله ی گه رمی هه ڵسا به دابه شكردنی هه رێمه كان. أ- هه رێمی گه رم : ئه گه ر تێكڕای پله ی گه رمی ساڵانه ی له 20 ° س زیاتر بوو. ب- هه رێمی فێنك : ئه گه ر تێكڕای پله ی گه رمی ساڵانه ی له 20 ° س كه متر بوو. ج- هه رێمی سارد : ئه گه ر پله ی گه رمی ساردترین مانگی له 10 ° س كه متر بوو.
2- رافنشتین : جیهانی دابه شی چوار هه رێمی گه رمی و چوار هه رێمی شێی رێژه یی كرد. به كۆكردنه وه ی هه ردوو سیفه تی گه رمی و شێی رێژه ییش به یه كه وه شازده هه رێمی ئاووهه وامان بۆ ده رده چێت. سه باره ت به گه رمی : أ- ئاووهه وای گه رم : پله ی گه رمیی له 30 ° س به رزتره. ب- ئاووهه وای فێنك : له نێوان 15 – 30 ° س دایه. ج- ئاووهه وای مه یله وسارد : له نێوان سفر و 15 ° س دایه. د- ئاووهه وای سارد : له سفری سه دی نزمتره. سه باره ت به هه رێمه كانی شێ : أ- شێی به رز : له نێوان 80% - 100%. ب- شێدار : له نێوان 65% - 80%. ج- شێ ناوه ندی : 50% - 65%. د- شێی كه م : كه متر له 50%.
3- گۆرزینسكی : بۆ ده ره جه ی كیشوه ری ئه م هاوكێشه یه ی به كارهێنا : له سه ر ئه م بنچینه یه پێنج هه رێمی ده سنیشان كرد : ئاووهه وای ده ریایی = كه متر له 30. ئاووهه وای نیمچه ده ریایی = 30 – 40. ئاووهه وای نیمچه كیشوه ری = 40 – 50. ئاووهه وای كیشوه ری = 50 – 60. ئاووهه وای كیشوه ریی سه خت = له 60 زیاتر. 1.3 مه ودای گه رمی ساڵانه ده ره جه ی كیشوه ری = ساینی بازنه ی پانی
2- پۆلێنه مرۆییه كان ئه م جۆره پۆلێنانه به پله ی یه كه م له ئاووهه وایه كی نمونه یی ده گه ڕێن كه وا مرۆڤ تێیدا هه ست به حه وانه وه ( راحة ) بكات. 1- گفنی : ته نها پله ی گه رمیی به كارهێنا بۆ ده ربڕینی حه وانه وه ی مرۆڤ. پله ی گه رمیده ره جه ی هه ستكردن به حه وانه وه 28 زیاترهه ستكردن به نائارامیی سه خت نائارامی 25 – 26.9 له نێوان حه وانه وه و نائارامی به ئاراسته ی گه رمی 17 – 24.9 حه وانه وه 15 – 16.9 له نێوان حه وانه وه و نائارامی به ئاراسته ی ساردی 15 كه متر نائارامی
2- ثۆم : شێی رێژه یی به كار هێنا بۆ ده ربڕینی حه وانه وه : هاوكۆلكه ی حه وانه وه = پله ی گه رمی هه وا – (1 – 0.01 شێی رێژه یی ) ( پله ی گه رمی – 14.5 ). هاوكۆلكه ی حه وانه وه ده ره جه ی هه ستكردن به حه وانه وه 21 كه مترهه ستكردنێكی گشتی به حه وانه وه تا راده یه ك حه وانه وه نائارامی 27 زیاترهه ستكردن به نائارامیه كی سه خت