Chmury budowa i klasyfikacja

Budowa chmur Chmury są skupieniem bardzo drobnych kropelek wody i kryształków lodu. Chmury ciepłe – zbudowane wyłącznie z kropel wody. Chmury lodowe – zbudowane wyłącznie z kryształków lodu. Chmury budowy mieszanej.

Jak powstaje chmura? Spadek temperatury poniżej temperatury punktu rosy. Kondensacja pary wodnej. Zwiększanie się ilości pary wodnej na skutek intensywnego parowania. Wznoszenie się powietrza wzdłuż wzniesień, po powierzchni frontowej, przy ruchach falowych i przy konwekcji. Wypromieniowanie z górnej granicy zanieczyszczeń gromadzących się pod inwersją.

Międzynarodowa klasyfikacja chmur. Chmury dzielą się na cztery zasadnicze grupy: Chmury wysokie Chmury średnie Chmury niskie Chmury budowy pionowej

W obrębie każdego piętra wyróżnia się następujące rodzaje chmur: Kłębiaste (-cumulus) Warstwowe (-stratus) Deszczowe (-nimbus) Pierzaste (-cirrus)

Wysokość występowania pięter chmur Strefa klimatyczna Chmury niskieChmury średnieChmury wysokie Strefa równikowa 0 – 3 km2 – 8 km6 – 18 km Strefa umiarkowana 0 – 2,5 km2,5 – 7 km5 – 13 km Strefa polarna0 – 2 km2 – 4 km3 – 8 km

Piętro chmur wysokich – powyżej 5 km do tropopauzy Cirrus (Ci) – chmura pierzasta, zbudowana wyłącznie z kryształków lodu, o bardzo małej gęstości, w postaci włókien, włsów i pasm. Istotne gatunki i odmiany: -uncinus (unc) – pasma zakończone haczykiem -radiatus (ra) – pasma zbiegające się do jednego punktu horyzontu (zbliżający się front ciepły) -vertebratus (ve) – chmura podobna do szkieletu ryby

Cirrus uncinus - przykłady

Cirrus radiatus - przykłady

Cirrus vertebratus - przykłady

Piętro chmur wysokich – powyżej 5 km do tropopauzy Cirrosstratus (Cs) – chmura warstwowo-pierzasta, zbudowana wyłącznie z kryształków lodu, o nieco większej gęstości niż Ci w postaci jednolitej zasłony, przez którą widoczne jest Słońce i występuje cień. Niekiedy zajmuje część nieboskłonu i zazwyczaj stopniowo przechodzi w As. Gatunki i odmiany tej chmury są nieistotne prognostycznie.

Cirrostratus - przykłady

Piętro chmur wysokich – powyżej 5 km do tropopauzy Cirrocumulus (Cc) – chmura kłębiasto-pierzasta, zbudowana z lodu, występująca w postaci płata baranków, kłąbków, łusek czy soczewek. Gatunki: -stratiformis (str) – przejawiająca tendencję do uwarstwiania się -lenticularis (len) – soczewkowata -castelanus (cas) – wieżyczkowata -floccus (flo) - skłębiona

Cirrocumulus (str) – przykłady

Cirrocumulus (flo) – przykłady

Piętro chmur średnich – od 2500 m do 7000 m Altostratus (As) – chmura średnia, warstwowa, w postaci rozległego płata lub ciągłej warstwy, stopniowo zmieniająca swoją grubość, przez którą widoczne jest Słońce lecz nie występuje cień. Często występuje w kilku warstwach. Jeśli występują opady, to nie dochodzą do ziemi (latem), zimą może padać słaby śnieg. Nie wyróżnia się gatunków.

Altostratus (As) – przykłady

Piętro chmur średnich – od 2500 m do 7000 m Altocumulus (Ac) – chmura średnia kłębiasta, często w postaci soczewek, płata baranków, wieżyczek, bardzo malowniczo wyglądająca na niebie. Słońce prześwieca lub prześwituje między zgrubieniami chmury. Opady z tej chmury niekiedy występują, ale wyparowują przed osiągnięciem powierzchni ziemi. Gatunki: -stratiformis (str) – przejawiająca tendencję do uwarstwiania się -lenticularis (len) – soczewkowata -castelanus (cas) – wieżyczkowata -floccus (flo) – skłębiona Niekiedy występują dwie warstwy chmur średnich – niżej Ac, wyżej As.

Altocumulus (str) – przykłady

Altocumulus (len) – przykłady

Altocumulus (cas) – przykłady

Altocumulus (flo) – przykłady

Piętro chmur niskich – od ziemi do 2500 m Stratus (St) – chmura warstwowa zaczynająca się blisko powierzchni ziemi ( m), zbudowana z drobnych kropelek wody, nie dająca opadów poza słabą mżawką lub śniegiem ziarnistym. Przez cienką chmurę St widoczna jest okresami tarcza Słońca. Gatunki: -nebulosus (neb) – nieprzejrzysta -fractus (fra) – postrzępiona, złej pogody

Stratus (neb) – przykłady

Piętro chmur niskich – od ziemi do 2500 m Stratocumulus (Sc) – chmura kłębiasto-warstwowa, podstawa zwykle od 300 do 800 m, z reguły dolna granica płaska, górna nieco skłębiona, nie daje istotnych opadów. Prześwieca lub prześwituje między zgrubieniami chmury. Gatunki: -stratiformis (str) – w postaci rozległego płata chmur -lenticularis (len) – w postaci soczewek -castelanus (cas) – z górnej granicy wznoszą się wieżyczki chmur

Stratocumulus (str) – przykłady

Stratocumulus (len) – przykłady

Stratocumulus (cas) – przykłady

Piętro chmur niskich – od ziemi do 2500 m Cumulus (Cu) – chmura kłębiasta, podstawa zwykle od 600 do 1500 m, podstawa płaska, występują oddzielnie lub w postaci szlaków, wałów ale zawsze pomiędzy nimi brak chmur. Gatunki nie dające opadów: -fractus (fra) – postrzępiona w początkowej fazie rozwoju -humilis (hum) – o niewielkim rozwoju pionowym, chmura pięknej pogody -mediocris (med) – o umiarkowanym rozwoju pionowym, w kształcie kalafiora, niekiedy spłaszczona od góry

Cumulus (fra) – przykłady

Cumulus (hum) – przykłady

Cumulus (med) – przykłady

Chmury o budowie pionowej Cumulus (Cu) – gatunek congestus (con) – chmura kłębiasta, podstawa zwykle od 400 m do 800 m, dolna granica z wybrzuszeniami w stronę ziemi, występują oddzielnie lub w postaci wałów o długości rzędu dziesiątek km i małej szerokości (2-5 km) ale zawsze pomiędzy nimi jest czyste niebo. Górna granica na wysokości 6-8 km ma kalafiorowate wybrzuszenia. Mogą występować opady przelotne o niezbyt dużej intensywności.

Cumulus (con) – przykłady

Chmury o budowie pionowej Cumulonimbus (Cb) – chmura kłębiasto- deszczowa, podstawa m, górna granica pod tropopauzą (9-12 km). Często występuje kowadło. Występują opady przelotne, grad i zwykle burza o dużej intensywności.

Cumulonimbus (Cb) – przykłady

Chmury o budowie pionowej Nimbostratus (Ns) – chmura warstwowo- deszczowa, o podstawie m, często rozmytej na skutek opadów deszczu lub śniegu. Chmura o znacznej grubości rzędu kilku kilometrów, w górnej części przechodzi w As i Cs. Ciemna, całkowicie przesłania Słońce, daje zazwyczaj jednostajne opady deszczu lub śniegu o umiarkowanej intensywności, często trwające ponad dobę.

Nimbostratus (Ns) – przykłady

Zjawiska szczególne virga (vir) – opad nie dochodzący do powierzchni ziemi mamma (mam) – wypukłości dolnej granicy chmur pileus (pil) – cienka płaska chmura nad rozwijającym się Cu, świadczy o istnieniu inwersji arcus (arc) – łuk burzowy, kołnierz z chmur Cu przed intensywną chmurą Cb tuba (tub) – lej wychodzący spod chmury Cb, początek trąby powietrznej

Formy opadów występujące z różnych chmur 1 – słabe; 2 – umiarkowane; 3 – silne; hydrometeoryRodzaje chmur AsNsScStCuCb deszcz mżawka 12 śnieg 133 grad 3 krupy śnieżne 223 śnieg ziarnisty 2 ziarna lodowe 123 słupki lodowe 1

Genetyczna klasyfikacja chmur Chmury ruchów wstępujących (frontowe) Ns, As, Cs Chmury konwekcji (chwiejnych mas powietrza) Cu, Cb, Ac, Cc Chmury stałych mas powietrza St, Sc Chmury orograficzne (falowe) Ac, Sc, Cu