Мавзўи Њуќуќи иттилоот ва воситањои иттилоотикунонї дар пешбурди соњибкорї ва тиљорат 1.Моҳияти ҳуқуқи иттилоотонии соҳибкор. 2.Ҳуқуқи моликият ба захираҳои иттилоотї ва воситаҳои иттилоотї. Иттилооти ҳу ҷҷ атї. 2.Ҳуқуқи моликият ба захираҳои иттилоотї ва воситаҳои иттилоотї. Иттилооти ҳу ҷҷ атї. 3. Иттилооти ошкоро ва иттилооти дастрасиаш мањдуд. 3. Иттилооти ошкоро ва иттилооти дастрасиаш мањдуд. 4.Масъалањои њуќуќии интернет ва тиљорати электронї дар фаъолияти соњибкорї. Ањамияти имзои электронї раќамї. 4.Масъалањои њуќуќии интернет ва тиљорати электронї дар фаъолияти соњибкорї. Ањамияти имзои электронї раќамї. 5.Њифзи иттилоот.

Номгўи адабиётњо ва санадхои меъёри хукукии тавсияшаванда Шонасридинов Н., Нодиров Ф.М. Хукуки сохибкории китоби дарси кисми 2 Душанбе Шонасридинов Н., Нодиров Ф.М. Хукуки сохибкории китоби дарси кисми 2 Душанбе Гаюров Ш.К. Свопода информации и личное информационное право граждан: теория и практика. Монография. Москва: компания-Спутник Гаюров Ш.К. Свопода информации и личное информационное право граждан: теория и практика. Монография. Москва: компания-Спутник Гомьен Д., Харрис Д., Зваах Л. Европейская конвенция о правах человека и Европейская социальная Хартия: право и практика. М., Гомьен Д., Харрис Д., Зваах Л. Европейская конвенция о правах человека и Европейская социальная Хартия: право и практика. М., Гейтс Билл. Бизнес со скоростью мысли. Как добиться успеха в информационную эпоху. М., Гейтс Билл. Бизнес со скоростью мысли. Как добиться успеха в информационную эпоху. М., Губин Е.П., Шерстобитов А.Е. Расчетный форвардный контракт: теория и практика // Законодательство N 10. С Губин Е.П., Шерстобитов А.Е. Расчетный форвардный контракт: теория и практика // Законодательство N 10. С Грибанов В.П. Пределы осуществления и защиты гражданских прав. М., Грибанов В.П. Пределы осуществления и защиты гражданских прав. М., 1972.

Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи матбуот ва дигор воситањои ахпори ома». (Ведомостњои Совети Олии РСС Тољикистон соли 1990, 24, мод.421; соли 1992, 10, мод.144; соли 1992, 11,мод.175; Ахпори Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон соли 1996, 3, мод.48; соли 1997, 23-24, мод.333; соли , мод.335; соли 2002, 4 ќ-1, мод.269) (аз , 199). Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоотонї». (Ахпори Мачлиси Олии Љумњурии Точикистон соли 2001, 7, мод.502; соли 2005, 12, мод. 639) (аз ). Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоотонї». (Ахпори Мачлиси Олии Љумњурии Точикистон соли 2001, 7, мод.502; соли 2005, 12, мод. 639) (аз ). Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоот». (Ахпори Мачлиси Олии Љумњурии Точикистон соли 2002, 4, ќ- 2, мод. 320) (аз , 55). Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њуќуќи дастрасї ба иттилоот». (Ахпори Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон соли 2008, 6, мод.469) (аз , 411).

1.Моҳияти ҳуқуқи иттилоотонии соҳибкор. Дар байни њуќуќу озодињои инсон ва шањрванд, ки дар побби 2 Кониститутсияи Љумњурии Тољикистон эълон шудаанд, љойи асосиро њуќуќи озодона љустуљўй, гирифтан, дедан, истењсол ва пањн намудани маълумот по тарзњои муайян намудаи ќонун ташкил медињад. Дар байни њуќуќу озодињои инсон ва шањрванд, ки дар побби 2 Кониститутсияи Љумњурии Тољикистон эълон шудаанд, љойи асосиро њуќуќи озодона љустуљўй, гирифтан, дедан, истењсол ва пањн намудани маълумот по тарзњои муайян намудаи ќонун ташкил медињад.

Фаъолияти соњибкорї њамчун навъи фаъолияти љамъиятї, наметавонад бедуин иттилоот вуљуд дошта пошад. Фаъолияти соњибкорї њамчун навъи фаъолияти љамъиятї, наметавонад бедуин иттилоот вуљуд дошта пошад. Бинобар ин дар моддаи 2 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њуќуќи дастрасї ба иттилоот» омадааст, ки «њуќуќи дастрасї ба иттилоот – њуќуќи њар шањрванд ба љўстуљўи озодонаи иттилоот ва ба даст даровардани он аз маќомот ва ташкилотњои давлатї, дигор маќомоту ташкилотњое, ки давлат ба онњо ваколатњои мирона дедааст, маќомоти худидоракунии шањрак ва дењот, шах сони мансабдори онњо, ки ин иттилоотро ќонунан дороянд », мепошад. Бинобар ин дар моддаи 2 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њуќуќи дастрасї ба иттилоот» омадааст, ки «њуќуќи дастрасї ба иттилоот – њуќуќи њар шањрванд ба љўстуљўи озодонаи иттилоот ва ба даст даровардани он аз маќомот ва ташкилотњои давлатї, дигор маќомоту ташкилотњое, ки давлат ба онњо ваколатњои мирона дедааст, маќомоти худидоракунии шањрак ва дењот, шах сони мансабдори онњо, ки ин иттилоотро ќонунан дороянд », мепошад.

Асоси њуќуќии ташаккулёбї ваистифодабарии захирањои иттилоотї, њифзи иттилоот, њуќуќи субъектњое, ки дар љараёни иттилоотонї ширкат меварзанд, по санадњои меъёрии њуќуќии гуногун танзим карда мешаванд. Асоси њуќуќии ташаккулёбї ваистифодабарии захирањои иттилоотї, њифзи иттилоот, њуќуќи субъектњое, ки дар љараёни иттилоотонї ширкат меварзанд, по санадњои меъёрии њуќуќии гуногун танзим карда мешаванд. Аз љумла, Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њуќуќи дастрасї ба иттилоот» аз 18 июли соли 2008, Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоот» ; ќ 1, м. 3 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи Аз љумла, Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њуќуќи дастрасї ба иттилоот» аз 18 июли соли 2008, Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоот» ; ќ 1, м. 3 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоотонї »; Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи матбуот ва дигор воситањои ахпори ома» ; Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њифзи иттилоот». иттилоотонї »; Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи матбуот ва дигор воситањои ахпори ома» ; Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њифзи иттилоот».

Мувофиќи ќисми 6, моддаи 2 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њуќуќи дастрасї ба иттилоот» аз 18 июли соли 2008 «иттилоот – гуфта, маълумот дар пораи шахс, ашё, факту њодисањо, зуњурот, равандњо ва мулоњизањо дояр ба онњо, сарфи назар аз шаклњои мансур гардидаашон» - номида мешавад. Мафњуми мазкур дар дигор санадњои ќонунгузории љорї низ мавроди баррасї ќарор деда шудааст, Мувофиќи ќисми 6, моддаи 2 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њуќуќи дастрасї ба иттилоот» аз 18 июли соли 2008 «иттилоот – гуфта, маълумот дар пораи шахс, ашё, факту њодисањо, зуњурот, равандњо ва мулоњизањо дояр ба онњо, сарфи назар аз шаклњои мансур гардидаашон» - номида мешавад. Мафњуми мазкур дар дигор санадњои ќонунгузории љорї низ мавроди баррасї ќарор деда шудааст,

Принсипњои асосии таъмини њуќуќи дастрас карданы иттилоот инњоянд: а) дастрас ва ошкоро будани иттилоот; а) дастрас ва ошкоро будани иттилоот; б) њаќќоният ва мукаммалии иттилоот; б) њаќќоният ва мукаммалии иттилоот; в) сари ваќт пешнињод карданы иттилоот; в) сари ваќт пешнињод карданы иттилоот; г) њифзи њуќуќи дастрас намудани иттилоот, аз љумла аз тариќи суд; г) њифзи њуќуќи дастрас намудани иттилоот, аз љумла аз тариќи суд; д) љавобгарї баров риоя накарданы њуќуќи даст- д) љавобгарї баров риоя накарданы њуќуќи даст- расї ба иттилоот; расї ба иттилоот; е) риони њуќуќу манфиатњои ќонунии шах сони сеюм њангомивогузоштани иттилоот; ж) мањдудияти њуќуќи дастрасї ба иттилоотро муќаррар намудани Ќонун танњо ба њадде, ки он баров њифзи асосњои сохти конститутсионї, таъмини мудофиаи кишвар ва амнияти давлат, обрўву эътипор ва беѓаразии адолати судї, ахлоќ, сињатї, њуќуќу манфиатњои ќонунии шах сони воќеї ва њуќуќї заур мепошад. ж) мањдудияти њуќуќи дастрасї ба иттилоотро муќаррар намудани Ќонун танњо ба њадде, ки он баров њифзи асосњои сохти конститутсионї, таъмини мудофиаи кишвар ва амнияти давлат, обрўву эътипор ва беѓаразии адолати судї, ахлоќ, сињатї, њуќуќу манфиатњои ќонунии шах сони воќеї ва њуќуќї заур мепошад.

Бояд гуфт, ки шекли асосии фаъолияти иттилоотї аз гирифтан, истифода намудан, пањ кардан ва њифз намудани иттилоот ипорат аст. Бояд гуфт, ки шекли асосии фаъолияти иттилоотї аз гирифтан, истифода намудан, пањ кардан ва њифз намудани иттилоот ипорат аст. Гирифтани иттилоот - ба даст овардан ва мувофиќи ќонунгузории Љумњрии Тољикиcтон љамъ намудани иттилоот дар пораи шахc, ашё, далелњо, воќеаву падидањо ва ѓайра, сарфи назар аз шекли пешнињоди онњо мепошад. Гирифтани иттилоот - ба даст овардан ва мувофиќи ќонунгузории Љумњрии Тољикиcтон љамъ намудани иттилоот дар пораи шахc, ашё, далелњо, воќеаву падидањо ва ѓайра, сарфи назар аз шекли пешнињоди онњо мепошад.

Истифода намудани иттилоот - конеъгардонии эњтиёљоти иттилоотии шањрвандон, шах сони њуќуќї ва давлатро меноманд. Истифода намудани иттилоот - конеъгардонии эњтиёљоти иттилоотии шањрвандон, шах сони њуќуќї ва давлатро меноманд. Пањн карданы иттилоот ин - интишор ва муподилаи иттилоот тибќи тартиби муќаррарнамудаи ќонун мепошад. Пањн карданы иттилоот ин - интишор ва муподилаи иттилоот тибќи тартиби муќаррарнамудаи ќонун мепошад. Њифз намудани иттилоот гуфта - таъмини њолати заурии иттилоот, ифодакунандагони модели он ва бањисобгирии онњо ном дорад. Њифз намудани иттилоот гуфта - таъмини њолати заурии иттилоот, ифодакунандагони модели он ва бањисобгирии онњо ном дорад.

Намудњои асосии иттилоот инњо мепошанд: иттилооти оморї; иттилооти оморї; иттилооти омавї; иттилооти омавї; иттилооти фаъолияти маќомоти давлатї; иттилооти фаъолияти маќомоти давлатї; иттилооти њуќуќї; иттилоот оид ба шахсият; иттилооти њуќуќї; иттилоот оид ба шахсият; иттиллооти дороги хусусияти маълумотию энсиклопедї; иттиллооти дороги хусусияти маълумотию энсиклопедї; иттилооти иљтимоишиносї, шиносої, иќтисодї, тиљоратї, экологї, хизматї, истеъмолї, пойгонї, илмї, илмї-техникї ва ѓайра. иттилооти иљтимоишиносї, шиносої, иќтисодї, тиљоратї, экологї, хизматї, истеъмолї, пойгонї, илмї, илмї-техникї ва ѓайра.

Мувофики моддаи 7 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њуќуќи дастрасї ба иттилоот» Дастрасї ба иттилоот по тарзи зайл таъмин карда мешавад: Мувофики моддаи 7 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њуќуќи дастрасї ба иттилоот» Дастрасї ба иттилоот по тарзи зайл таъмин карда мешавад: а) њатмї будани расонидани иттилоот ба маълумоти умом; а) њатмї будани расонидани иттилоот ба маълумоти умом; б) ќонеъ гардонидани дархости шах сони људогона ва дастаљамъона ба иттилоот. б) ќонеъ гардонидани дархости шах сони људогона ва дастаљамъона ба иттилоот.

2. Њуќуќи моликият ба захирањои иттилоотї ва воситањои иттилоотї. Иттилооти њуљљатї Мувофики моддаи 2 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоотонї »; - захирахои иттилоот ин сарфи назар аз усули пешниходот ё ки ташкили нигохдориаш (аснод, xамъи аснод, захирахои китобхонахо, пойгонихо, асоси маълумот) баров дохилшави ба системаи иттилооти пешбини шудааст ё дар дохилаш мавчуд аст. Мувофики моддаи 2 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоотонї »; - захирахои иттилоот ин сарфи назар аз усули пешниходот ё ки ташкили нигохдориаш (аснод, xамъи аснод, захирахои китобхонахо, пойгонихо, асоси маълумот) баров дохилшави ба системаи иттилооти пешбини шудааст ё дар дохилаш мавчуд аст.

Мувофиќи ќисми 23 моддаи 1 Ќонуни Љумњрии Тољикиcтон «Дар пораи иттилоот» молики захирањои иттилоотї, системањои иттилоотї, технология ва воситањои таъмини онњо субъекте мепошад, ки объектњои зикршударо соњибї ва истифода намуда, ваколатњои ихтёрдории онњоро дар дояраи муќаррарнамудаи ќонунгузорї татбиќ менамояд. Мувофиќи ќисми 23 моддаи 1 Ќонуни Љумњрии Тољикиcтон «Дар пораи иттилоот» молики захирањои иттилоотї, системањои иттилоотї, технология ва воситањои таъмини онњо субъекте мепошад, ки объектњои зикршударо соњибї ва истифода намуда, ваколатњои ихтёрдории онњоро дар дояраи муќаррарнамудаи ќонунгузорї татбиќ менамояд.

Рељаи њуќуќии захирањои иттилооти гуфта, маљмўи ќоидањоеро меноманд, ки: Рељаи њуќуќии захирањои иттилооти гуфта, маљмўи ќоидањоеро меноманд, ки: а) тартиби њуљљаткунонии иттилоот; а) тартиби њуљљаткунонии иттилоот; б) молики захирањои иттилоотї; б) молики захирањои иттилоотї; в) иттилоотро вобаста ба дараљаи дастрас буданашон; в) иттилоотро вобаста ба дараљаи дастрас буданашон; г) тартиби истифодаи захирањои иттилоотї; г) тартиби истифодаи захирањои иттилоотї; д) тартиби њифзи њуќуќии иттилоотро муайян менамояд. д) тартиби њифзи њуќуќии иттилоотро муайян менамояд.

Субъекти моликият ба захирањои иттилоотї инњо баромад менамоянд: Субъекти моликият ба захирањои иттилоотї инњо баромад менамоянд: 1) шањрвандони Љумњрии Тољикиcтон; 1) шањрвандони Љумњрии Тољикиcтон; 2) шах сони њуќуќї; 2) шах сони њуќуќї; 3) давлат ва дигор давлатњо, шах сони хориљї ташкилотњои баналмилалї, шах сони бешањрвандї низ метавонанд баромад кунанд ( м.5 Ќонуни Љумњрии Тољикиcтон «Дар пораи иттилоот»). 3) давлат ва дигор давлатњо, шах сони хориљї ташкилотњои баналмилалї, шах сони бешањрвандї низ метавонанд баромад кунанд ( м.5 Ќонуни Љумњрии Тољикиcтон «Дар пораи иттилоот»).

Дар моддаи 16 Ќонуни Љумњрии Тољикиcтон «Дар пораи иттилоотонї» омадааст, ки захирањои иттилоот њамчун љузъи таркибии амвол буда, моликияти маќомоти њокимияти давлатї ва маќомоти њокимияти иљроия дар мањал, ташкилот ё худ моликияти хусусии шањрвандон мепошанд. Дар моддаи 16 Ќонуни Љумњрии Тољикиcтон «Дар пораи иттилоотонї» омадааст, ки захирањои иттилоот њамчун љузъи таркибии амвол буда, моликияти маќомоти њокимияти давлатї ва маќомоти њокимияти иљроия дар мањал, ташкилот ё худ моликияти хусусии шањрвандон мепошанд. Асосњои ба миён омадани моликият ба иттилоот аз инњо ипорат мепошад: Асосњои ба миён омадани моликият ба иттилоот аз инњо ипорат мепошад: -ташаккули иттилоот по ќувваи худ ва аз њисоби худ; -ташаккули иттилоот по ќувваи худ ва аз њисоби худ; - шартнома дар пораи ба даст овардани иттилоот; - - шартнома дар пораи ба даст овардани иттилоот; - шартномае, ки шартњои ба дигор шахс гузаштани њуќуќи моликият ба иттилоотро дар бар мегирад. шартномае, ки шартњои ба дигор шахс гузаштани њуќуќи моликият ба иттилоотро дар бар мегирад.

Иттилооте, ки аз љониби якчанд шањрванд ё шах сони њуќуќї таъсис шудааст, моликияти умомии муассисон мепошад. Иттилооте, ки аз љониби якчанд шањрванд ё шах сони њуќуќї таъсис шудааст, моликияти умомии муассисон мепошад. Иттилооте, ки аз љониби ташкилотњо таъсис шудааст ё по роњи дигори ќонунї ба даст дароварда шудааст, моликияти ин ташкилотњо мепошад. Иттилооте, ки аз љониби ташкилотњо таъсис шудааст ё по роњи дигори ќонунї ба даст дароварда шудааст, моликияти ин ташкилотњо мепошад. Иттилооте, ки аз њисоби маблаѓњои буљети давлатї њосил шудааст, моликияти давлатї мепошад. Иттилооте, ки дар асоси моликияти инфиродї њосил шудааст, дар њолати дар асосњои шартномавї баров нигоњдори супоридани он ба махзанњои дахлдори маќомот, фондњо ва пойгонињо метавонад ба моликияти давлатї мансуб дониста шавад. Иттилооте, ки аз њисоби маблаѓњои буљети давлатї њосил шудааст, моликияти давлатї мепошад. Иттилооте, ки дар асоси моликияти инфиродї њосил шудааст, дар њолати дар асосњои шартномавї баров нигоњдори супоридани он ба махзанњои дахлдори маќомот, фондњо ва пойгонињо метавонад ба моликияти давлатї мансуб дониста шавад.

Шахсони воќеї ва њуќуќї молики он њуљљатњо, маљмўи њуљљатњо, захирањои иттилоотие мепошанд, ки аз њисоби маблаѓи онњо тартиб деда шудаанд ё худ ќонунан харидорї карда шудаанд. Захирањои иттилоотие, ки худи молик тартиб медињад ва ё по супориши ў аз њисоби маблаѓаш тартиб деда мешаванд, захирањои ѓайридавлатї ба шумор мераванд. Шахсони воќеї ва њуќуќї молики он њуљљатњо, маљмўи њуљљатњо, захирањои иттилоотие мепошанд, ки аз њисоби маблаѓи онњо тартиб деда шудаанд ё худ ќонунан харидорї карда шудаанд. Захирањои иттилоотие, ки худи молик тартиб медињад ва ё по супориши ў аз њисоби маблаѓаш тартиб деда мешаванд, захирањои ѓайридавлатї ба шумор мераванд. Аз ин лихоз Захирањои иттилоотиро ба давлатї ва ѓайридавлати људо намудан мумкин аст. Аз ин лихоз Захирањои иттилоотиро ба давлатї ва ѓайридавлати људо намудан мумкин аст.

Бояд кайд намуд, ки њуљљаткунонї шарти њатмии дохил намудани иттилоот дар захирањои иттилоотї мепошад. Объекти муносибатњои мазкурро иттилоотї њуљљатикунонида (аснод) ташкил медињад. Бояд кайд намуд, ки њуљљаткунонї шарти њатмии дохил намудани иттилоот дар захирањои иттилоотї мепошад. Объекти муносибатњои мазкурро иттилоотї њуљљатикунонида (аснод) ташкил медињад. Њуљљат – иттилооте мепошад, ки дар шекли хаттї, аудиовизуалї, акустикї, электронї, оптикї ё дигор шекли баров эњсоси бевосита муносиб по маълумоте сабт шудааст, ки баров њамин шекли њуљљат муќаррар гардидааст. Њуљљат – иттилооте мепошад, ки дар шекли хаттї, аудиовизуалї, акустикї, электронї, оптикї ё дигор шекли баров эњсоси бевосита муносиб по маълумоте сабт шудааст, ки баров њамин шекли њуљљат муќаррар гардидааст.

Њуљљати расмї – њуљљате мепошад, ки маќомот, ташкилот, шахси мансабдор дар дояраи салоњияти худ тартиб дедааст ва по тартиби муќарраргардида тасдиќ карда шудааст (ќ. 3, 4 м. 2 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њуќуќи дастрасї ба иттилоот; ќ 9 м. 1 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоот» ва ќ 4 м. 3 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоотонї») Њуљљати расмї – њуљљате мепошад, ки маќомот, ташкилот, шахси мансабдор дар дояраи салоњияти худ тартиб дедааст ва по тартиби муќарраргардида тасдиќ карда шудааст (ќ. 3, 4 м. 2 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њуќуќи дастрасї ба иттилоот; ќ 9 м. 1 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоот» ва ќ 4 м. 3 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоотонї») Мувофиќи санадњои меъёрии њуќуќии номбаршуда, иттилооти њуљљатшуда (њуљљатї)- иттилооти дар манбаъи модели иттилоот ќайдшуда по рекивизитњое (маълумотњое), ки баров њаммонандкунии он имконият медињад (иттилооти дар ягон њомили модди сабтшуда по маълумоте, ки ин иттилоотро испот мекунад), ном дорад.. Мувофиќи санадњои меъёрии њуќуќии номбаршуда, иттилооти њуљљатшуда (њуљљатї)- иттилооти дар манбаъи модели иттилоот ќайдшуда по рекивизитњое (маълумотњое), ки баров њаммонандкунии он имконият медињад (иттилооти дар ягон њомили модди сабтшуда по маълумоте, ки ин иттилоотро испот мекунад), ном дорад..

3. Иттилооти ошкоро ва дастрасиаш мањдуд Аз рўи имконияти дастраси иттилооти ошкоро ва иттилооти дастрасиаш мањдуд људо карда мешавад (м. 25 ва 26 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоот»). Аз рўи имконияти дастраси иттилооти ошкоро ва иттилооти дастрасиаш мањдуд људо карда мешавад (м. 25 ва 26 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи иттилоот»). Дастрасї ба иттилоот наметавонад мањдуд карда шавад, агар он баров ќонеъ гардонидан, њифзи њуќуќ ва манфиатњои ќонунии шахсоне заур пошад, ки баров дастрас намудани иттилооти мазкур мурољиат кардаанд, ба шарте, ки он мутобиќи Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи сирри давлатї» ва дигор санадњои меъёрии њуќуќии танзимкунандаи муносибатњо дар соњаи сирри давлатї ба гурўњи иттилооти дастрасиаш мањдуд мансуб напошад. Дастрасї ба иттилоот наметавонад мањдуд карда шавад, агар он баров ќонеъ гардонидан, њифзи њуќуќ ва манфиатњои ќонунии шахсоне заур пошад, ки баров дастрас намудани иттилооти мазкур мурољиат кардаанд, ба шарте, ки он мутобиќи Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи сирри давлатї» ва дигор санадњои меъёрии њуќуќии танзимкунандаи муносибатњо дар соњаи сирри давлатї ба гурўњи иттилооти дастрасиаш мањдуд мансуб напошад.

Ба мањдудкунии дастрасї ба иттилоот нисбати њуљљату иттилооти зерин роњ деда намешавад: Ба мањдудкунии дастрасї ба иттилоот нисбати њуљљату иттилооти зерин роњ деда намешавад: а) ќонунњо, дигор санадњои меъёрии њуќуќие, ки мутобиќи ќонунгузории Љумњурии Тољикистон пояд њатман нашр гарданд; а) ќонунњо, дигор санадњои меъёрии њуќуќие, ки мутобиќи ќонунгузории Љумњурии Тољикистон пояд њатман нашр гарданд; б) дар пораи њолатњои фавќулоддае (њодисот, фалокат, офатњои табиї), ки ба бехатарї ва саломатии ањолї тањдид менамоянд, пешгўињои расмии онњо: иттилооти экологї, метеорологї, демографї, санитарию эпидемиологї ва иттилооти дигоре, ки баров таъмини бехатарии шањрвандон, мањалњои ањолинишин, объектњои истењсолї ва ѓайра заур аст; б) дар пораи њолатњои фавќулоддае (њодисот, фалокат, офатњои табиї), ки ба бехатарї ва саломатии ањолї тањдид менамоянд, пешгўињои расмии онњо: иттилооти экологї, метеорологї, демографї, санитарию эпидемиологї ва иттилооти дигоре, ки баров таъмини бехатарии шањрвандон, мањалњои ањолинишин, объектњои истењсолї ва ѓайра заур аст; в) дар пораи имтиёзот, љуброн ва сабукињое, ки аз онњо шањрвандон, шах сони мансабдор ва ташкилотњо бархўрдоранд; в) дар пораи имтиёзот, љуброн ва сабукињое, ки аз онњо шањрвандон, шах сони мансабдор ва ташкилотњо бархўрдоранд; г) дар пораи њолатњои вайрон намудани њуќуќу озодињои инсон ва шањрванд, инчунин њуќуќу манфиатњои ќонунии шах сони њуќуќї; г) дар пораи њолатњои вайрон намудани њуќуќу озодињои инсон ва шањрванд, инчунин њуќуќу манфиатњои ќонунии шах сони њуќуќї; д) дар пораи фаъолияти маќомоту ташкилотњо ва шах сони мансабдори онњо. д) дар пораи фаъолияти маќомоту ташкилотњо ва шах сони мансабдори онњо.

Воридшавї ба иттилооти ошкоро по роњњои зерин таъмин карда мешавад: Воридшавї ба иттилооти ошкоро по роњњои зерин таъмин карда мешавад: - нашри мунтазами он дар нашрияњои расмї (бюллетенњо, маљмўањо); - нашри мунтазами он дар нашрияњои расмї (бюллетенњо, маљмўањо); - пањн намудани он тавассути ахпори умом; - пањн намудани он тавассути ахпори умом; - бевосита дедани он ба шањрвандони манфиатдор, маќомоти давлатї ва шах сони њуќуќї. - бевосита дедани он ба шањрвандони манфиатдор, маќомоти давлатї ва шах сони њуќуќї.

Иттилооти дастрасиаш мањдуд – иттилооте, ки дастрасии он мутобиќи ќонунгузорї дар пораи сирри давлатї ва дигор санадњои меъёрии њуќуќие, ки муносибатњоро дар соњаи њифзи сирри давлатї танзим мегардонанд, ба манфиати таъмини амнияти миллї мањдуд карда шудааст. Иттилооти дастрасиаш мањдуд – иттилооте, ки дастрасии он мутобиќи ќонунгузорї дар пораи сирри давлатї ва дигор санадњои меъёрии њуќуќие, ки муносибатњоро дар соњаи њифзи сирри давлатї танзим мегардонанд, ба манфиати таъмини амнияти миллї мањдуд карда шудааст. Иттилооти дастрасиаш мањдуд тибќи низоми њуќуќї ба иттилооти пинњонї ва махфї људо карда мешавад. Иттилооти дастрасиаш мањдуд тибќи низоми њуќуќї ба иттилооти пинњонї ва махфї људо карда мешавад. Шањрвандон ва шах сони њуќуќие, ки дороги иттилооти пинњонии касбї, корї, истењсолї, понкї, тиљоратї ва хусусияти дигор дошта мепошанд, онњоро тавассути маблаѓњои худї ба даст оварданд ё натиљаи амали касбї, корї, истењсолї, понкї, тиљоратї ё дигор манфиатњои онњо буда, сирри мувофиќи ќонун пешбининамударо вайрон накарда, низоми дастрасї ва њифзи онро муайян мекунанд. Шањрвандон ва шах сони њуќуќие, ки дороги иттилооти пинњонии касбї, корї, истењсолї, понкї, тиљоратї ва хусусияти дигор дошта мепошанд, онњоро тавассути маблаѓњои худї ба даст оварданд ё натиљаи амали касбї, корї, истењсолї, понкї, тиљоратї ё дигор манфиатњои онњо буда, сирри мувофиќи ќонун пешбининамударо вайрон накарда, низоми дастрасї ва њифзи онро муайян мекунанд.

§ 4.Масъалањои њуќуќии интернет ва тиљорати § 4.Масъалањои њуќуќии интернет ва тиљорати электронї дар фаъолияти соњибкорї. Ањамияти имзои электронї раќамї. Ќоидањои фароњамоварии хизматрасонии интернет дар њудуди Љумњурии Тољикистон по ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 8 августи соли 2001 тасдиќ шудааст. Ќоидањои мазкур мутобиќи Фармони Президенти Љумњурии Тољикистон аз 16 сентябри соли 1999 тањти раќами «Дар пораи тадбирњои таъмини воридшавї ба шабакањои иттилоотии љањонї» ва ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 04 феврали соли 1997, тањти раќами 108 «Дар пораи ташкил намудани системаи ягонаи автоматикунонидашудаи тањияи аснод дар дастгоњи давлатии Љумњурии Тољикистон» тањия шудаанд. Ташкил ва иљораи воситањои алоќа дар њудуди Љумњурии Тољикистон по маќсади пайвасткунии техникии апонентњо ба шабакаи интернет по тартиби муќарраргардида ба корхонањо, муассисањо, ташкилотњо ва дигор шах сони њуќуќї сарфи назар аз шекли моликият иљозат деда мешавад. Ќоидањои фароњамоварии хизматрасонии интернет дар њудуди Љумњурии Тољикистон по ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 8 августи соли 2001 тасдиќ шудааст. Ќоидањои мазкур мутобиќи Фармони Президенти Љумњурии Тољикистон аз 16 сентябри соли 1999 тањти раќами «Дар пораи тадбирњои таъмини воридшавї ба шабакањои иттилоотии љањонї» ва ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 04 феврали соли 1997, тањти раќами 108 «Дар пораи ташкил намудани системаи ягонаи автоматикунонидашудаи тањияи аснод дар дастгоњи давлатии Љумњурии Тољикистон» тањия шудаанд. Ташкил ва иљораи воситањои алоќа дар њудуди Љумњурии Тољикистон по маќсади пайвасткунии техникии апонентњо ба шабакаи интернет по тартиби муќарраргардида ба корхонањо, муассисањо, ташкилотњо ва дигор шах сони њуќуќї сарфи назар аз шекли моликият иљозат деда мешавад.

Интернет - маљмўи хадамоти гуногуни телематикї ва хадамоти тањвили маълумот мепошад, ки дар шабакањои алоќаи мухталифи гуогунтаркиби байни худ ба меъмории мантиќан ягона муттањидгардида ва дар асоси протоколњои байналмилалии тањвили маълумот бунёдгардида асос ёфтааст. Интернет - маљмўи хадамоти гуногуни телематикї ва хадамоти тањвили маълумот мепошад, ки дар шабакањои алоќаи мухталифи гуогунтаркиби байни худ ба меъмории мантиќан ягона муттањидгардида ва дар асоси протоколњои байналмилалии тањвили маълумот бунёдгардида асос ёфтааст.

Инкишофи фаъолияти зењнї поиси ба вуљуд омадани истилоњњои нави њуќуќї, масалан, институти њуќуќ ба њуљљатњои электронї гардид. Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њуљљати электронї» аз 10 майи соли 2002, 51 њуљљати электрониро маълумоте мењисобад, ки дар њомили мошинї сабт шудааст ва ба талапоти муќарраркардаи ќонунгузорї мувофиќат мекунад. Њомили мошинї гуфта, диски магнитї, лентаи магнитї, диски лазерї ва дигор њомилњои моддиеро меноманд, ки дар сабту нигоњдории маълумот по кумаки техникаи электронию њисоббарор истифода мешавад. Инкишофи фаъолияти зењнї поиси ба вуљуд омадани истилоњњои нави њуќуќї, масалан, институти њуќуќ ба њуљљатњои электронї гардид. Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њуљљати электронї» аз 10 майи соли 2002, 51 њуљљати электрониро маълумоте мењисобад, ки дар њомили мошинї сабт шудааст ва ба талапоти муќарраркардаи ќонунгузорї мувофиќат мекунад. Њомили мошинї гуфта, диски магнитї, лентаи магнитї, диски лазерї ва дигор њомилњои моддиеро меноманд, ки дар сабту нигоњдории маълумот по кумаки техникаи электронию њисоббарор истифода мешавад.

Имзои электронии раќамї - маљмўи рамзњое мепошанд, ки тавассути имзои электронии раќами њосил мешаванд ва ќисми таркибии њуљљати электронї ба њисоб меравад. Имзои электронии раќамї - маљмўи рамзњое мепошанд, ки тавассути имзои электронии раќами њосил мешаванд ва ќисми таркибии њуљљати электронї ба њисоб меравад. Њуљљати электронї пояд ба талапоти зерин мувофиќат кунад: - тавассути воситањои барномавї ва техники тайёр шуда, коркард шавад, ирсол, ќабул ва њифз гардад; - дороги реквизитњоест, ки имкониятдињандаи њаммонандкунии он пошанд; - дар шакле пешнињод гардад, ки ќобили ќабули фањми инсон пошад. Њуљљати электронї пояд ба талапоти зерин мувофиќат кунад: - тавассути воситањои барномавї ва техники тайёр шуда, коркард шавад, ирсол, ќабул ва њифз гардад; - дороги реквизитњоест, ки имкониятдињандаи њаммонандкунии он пошанд; - дар шакле пешнињод гардад, ки ќобили ќабули фањми инсон пошад.

Воситањои имзои электронии раќамї пояд инњоро таъмин кунанд: Воситањои имзои электронии раќамї пояд инњоро таъмин кунанд: -нодирии калидњои созмондедаи пўшида ва кушода; -нодирии калидњои созмондедаи пўшида ва кушода; -мураккабии дахлдори њисобкушої ва муайян намудани калиди пўшида ва имзои электронї; -мураккабии дахлдори њисобкушої ва муайян намудани калиди пўшида ва имзои электронї; -махфияти калиди имзои пўшида: -махфияти калиди имзои пўшида: -калиди кушодаи имзои электронии раќамї; -калиди кушодаи имзои электронии раќамї; -номгўи воситањои имзои электронии раќамї, ки по онњо њамин калиди кушодаи имзои электронии раќамї истифода бурда мешавад; -номгўи воситањои имзои электронии раќамї, ки по онњо њамин калиди кушодаи имзои электронии раќамї истифода бурда мешавад; -ном ва мањалли љойгиршавии маркази тасдиќкунанда, ки сертификати калиди имзоро дедааст; -ном ва мањалли љойгиршавии маркази тасдиќкунанда, ки сертификати калиди имзоро дедааст; -маълумот дар пораи муносибатњое, ки њангоми иљрои онњо њуљљати электронї по имзои электронии раќамї дороги ањамияти њуќуќї мепошад. -маълумот дар пораи муносибатњое, ки њангоми иљрои онњо њуљљати электронї по имзои электронии раќамї дороги ањамияти њуќуќї мепошад.

5. Њифзи иттилоот Њуќуќ ба иттилоотро ќонун њифз менамояд. Давлат ба њама иштироккунандагони муносибатњои иттилоотї њуќуќњои баробар ва имконияти баробар баров дастрасї ба иттилоотро кафолат медињад. Њељ кас њуќуќ надорад, ба истиснои њолатњои пешбининамудаи ќонун њуќуќи шахсро дар интихоби шакл ва манбаи гирифтани иттилоот мањдуд созад. Њуќуќ ба иттилоотро ќонун њифз менамояд. Давлат ба њама иштироккунандагони муносибатњои иттилоотї њуќуќњои баробар ва имконияти баробар баров дастрасї ба иттилоотро кафолат медињад. Њељ кас њуќуќ надорад, ба истиснои њолатњои пешбининамудаи ќонун њуќуќи шахсро дар интихоби шакл ва манбаи гирифтани иттилоот мањдуд созад.

Њифзи иттилоот гуфта, маљмўи чорабинињоеро меноманд, ки по маќсади пешгирї намудани ихрољї, дуздї, гумкунї, нобудсозии беиљозат, ѓалат маънидодкунї, таѓйирдињї (сохтакорї), нусхабардории беиљозат ва бастани роњи пањншавии иттилоот гузаронида мешаванд. Њифзи иттилоот гуфта, маљмўи чорабинињоеро меноманд, ки по маќсади пешгирї намудани ихрољї, дуздї, гумкунї, нобудсозии беиљозат, ѓалат маънидодкунї, таѓйирдињї (сохтакорї), нусхабардории беиљозат ва бастани роњи пањншавии иттилоот гузаронида мешаванд. Њифзи иттилоот по роњњои зайл таъмин карда мешаванд: - аз тарафи субъектњои муносибатњои њуќуќї риоя намудани меъёрњо, талапот ва ќоидањои хусусияти ташкилї ва техникидошта оиди њифзи иттилоот; Њифзи иттилоот по роњњои зайл таъмин карда мешаванд: - аз тарафи субъектњои муносибатњои њуќуќї риоя намудани меъёрњо, талапот ва ќоидањои хусусияти ташкилї ва техникидошта оиди њифзи иттилоот;

- истифодаи воситањои техникаи њисоббарор, таъмини барномавї ва дастгоњї ва умоман воситањои њифз, ки ба талапоти муќарраршуда оиди њифзи иттилоот љавобгў мепошанд; - - истифодаи воситањои техникаи њисоббарор, таъмини барномавї ва дастгоњї ва умоман воситањои њифз, ки ба талапоти муќарраршуда оиди њифзи иттилоот љавобгў мепошанд; - ба љо овардани назорати њифзи иттилоот (Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њифзи иттилоот»). ба љо овардани назорати њифзи иттилоот (Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар пораи њифзи иттилоот»).

Дар њолатњои зерин љавобгарї баров вайрон намудани ќонунгузорї дар бахши иттилоот ба вуљуд меояд: - беасос рад намудани пешнињоди иттилоотии дахлдор; - беасос рад намудани пешнињоди иттилоотии дахлдор; - пешнињод намудани иттилооте, ки ба њаќиќат мувофиќат намекунад; - пешнињод намудани иттилооте, ки ба њаќиќат мувофиќат намекунад; - сари ваќт пешнињод накарданы иттилоот; - сари ваќт пешнињод накарданы иттилоот; -дидаю дониста пинњон доштани иттилоот; -дидаю дониста пинњон доштани иттилоот; -маљбурсозї ба пањн намудан ё муќобилат ба пањн намудан, ё радди беасоси пањн намудани иттилооти дахлдор; -маљбурсозї ба пањн намудан ё муќобилат ба пањн намудан, ё радди беасоси пањн намудани иттилооти дахлдор; -пањн намудани иттилооте, ки ба њаќиќат мувофиќ набуда, обрўю эътипори шахсро паст мезанад ; -пањн намудани иттилооте, ки ба њаќиќат мувофиќ набуда, обрўю эътипори шахсро паст мезанад ;

- истифода ва пањн намудани иттилоот оид ба њаёти шахсии шањрванд, бедуин розигии ў аз љониби шахсе, ки вобаста ба иљрои ўњдадорињои хизматии шахсї молики иттилооти дахлдор мепошад; - истифода ва пањн намудани иттилоот оид ба њаёти шахсии шањрванд, бедуин розигии ў аз љониби шахсе, ки вобаста ба иљрои ўњдадорињои хизматии шахсї молики иттилооти дахлдор мепошад; - ошкор намудани сирри давлатї ё дигор сирри ќонунан њифзшаванда аз љониби шахсе, ки пояд ин сирро њифз намояд; - ошкор намудани сирри давлатї ё дигор сирри ќонунан њифзшаванда аз љониби шахсе, ки пояд ин сирро њифз намояд; - вайрон карданы тартиби нигоњ доштани иттилоот; - вайрон карданы тартиби нигоњ доштани иттилоот; - дидаю дониста несту нобуд карданы иттилоот, ба истиснои њолатњои пешбининамудаи ќонун; - дидаю дониста несту нобуд карданы иттилоот, ба истиснои њолатњои пешбининамудаи ќонун; - беасос ба гурўњи маълумоти воридшавии мањдуд марбут донистани навъњои алоњидаи иттилоот. - беасос ба гурўњи маълумоти воридшавии мањдуд марбут донистани навъњои алоњидаи иттилоот.

Дар сурати ба шањрванд, шахси њуќуќї ва ба маќомоти давлатї расонидани зарари моддї ва маънавї ва дар њолати ќонеъ нагардонидани шикояте, ки ба маќоми полої кардааст, шањрванд ва шахси њуќуќї њаќ дорад нисбат ба амали ѓайриќонунии шахси гунањкор ба суд шикоят кунад. Дар сурати ба шањрванд, шахси њуќуќї ва ба маќомоти давлатї расонидани зарари моддї ва маънавї ва дар њолати ќонеъ нагардонидани шикояте, ки ба маќоми полої кардааст, шањрванд ва шахси њуќуќї њаќ дорад нисбат ба амали ѓайриќонунии шахси гунањкор ба суд шикоят кунад.