1 Chương 3 H tr cơ bn v OOP ca Borland C++

2 Mc tiêu Đn cui chương, bn có th: Nhn dng đưc nhng khác bit gia C chun và C++. Đnh nghĩa đưc lp và s dng đi tưng thuc lp. Bit nhp xut d liu cơ bn vi đi tưng cin, cout. Bit cách vit chương trình OOP vi C++.

3 Ni dung 3.1- Ôn tp 3.2- Khác bit gia C chun và C Cú pháp khai báo lp ca C Nhp xut d liu cơ bn vi cin, cout 3.5- K thut xây dng class Mt s chương trình OOP thí d.

Ôn tp Lp = D liu + Hành vi. Hành vi public: Hành vi giao tip ca đi tưng thuc lp vi môi trưng. Hành vi private: Hành vi ni ca đi tưng thuc lp. Môi trưng bên ngoài không đưc phép truy cp. Tha k: K thut cho phép tái s dng thông tin. Lp con = Lp cha + các thành phn riêng riêng. Đa hình: K thut cho phép thay ni dung (code) ca 1 hành vi làm cho các đi tưng s ng x khác nhau dù cùng tên hành vi. Bao gói d liu: Hin thc 1 lp gm d liu + hành vi.

Khác bit gia C chun và C++ C++ là tp bao ca C chu. Tuy nhiên, có mt s khác bit v: (1)T khóa. (2)Chú thích. (3)Ép kiu. (4)Khai báo và s dng struct. (5)Prototype hàm. (6)Ch th const. (7)void pointer. (8)Toán t sizeof (9)Toán t new và delete. (10)Hn ch ca phát biu goto. (11)Hàm vi tham s mc đnh. (12)Hàm trùng tên (overloaded functions). (13)Hàm inline. (14)Tham s ca hàm là alias ca mt d liu.

6 Khác bit gia C chun và C++ (tt) asmĐ cho phép nhúng các phát biu Assembly classĐ khai báo 1 lp private, public, protected Đ khai báo thuc tính các thành phn ca lp friendĐ cho phép truy xut thuc tính ni t bên ngoài inlineĐ đnh 1 thuc tính hàm như 1 macro. try, catch, throw Dùng cho tác v by li thisTruy xut pointer ca đi tưng hin hành new, deleteToán t cp phát/thu hi b nh đng. operatorKhai báo toán t s tác đng trên 1 lp đi tưng. virtualKhao báo 1 hàm o (hàm chưa bit vit code) th nào, thưng dùng đ hin thc đc tính đa hình. templateKhai báo hàm/lp mu (mô hình chung)

7 Khác bit gia C chun và C++ (tt) Khác bit v chú thích: C chun : /* Chú thích có th nhiu dòng */ C++ : /* Chú thích có th nhiu dòng */ // chú thích đn ht dòng

8 Khác bit gia C chun và C++ (tt) Khác bit ép kiu: C chun :C++: double x= 5.345; int n = (int) x; // hoc int n= int(x);

9 Khác bit gia C chun và C++ (tt) Khác bit khai báo và s dng struct: C chun :C++: struct Node struct Node { struct Node *Next;{ Node *Next; void *info ; void *info ; } ;}; struct Node aNode ;Node aNode;

10 Khác bit gia C chun và C++ (tt) Khác bit v prototype hàm: C chun :C++: #include main() void main() { printf (Hello!\n); } C chun cho phép vì hàm không prototype s có kiu tr tr mc đnh là int còn trong C++ có tính đnh kiu cao, buc phi prototype hàm trưc khi dùng. Khai báo trong C char *malloc() ; /* Đi s trng, C hiu là không đi s hoc là đi s thay đi */ Khi dùng int *raw_data ; raw_data = (int *) malloc (1024) ; Điu này đưc chp nhn trong C nhưng không đưc chp nhn trong C++ vì khi hàm không đi s thì C++ hiu là void.

11 Khác bit gia C chun và C++ (tt) Khác bit ch th const: C chun không đòi hi phi khi to tr cho d liu đi sau ch th const C++ đòi hi phi khi to tr cho d liu đi sau ch th const Thí d: const buf_len ;// C chp nhn, C++ không chp nhn const buf=512;// C, C++ đu chp nhn const int Max=100; // C, C++ đu chp nhn C++ cho phép 1 tên hng s nguyên làm ch s cho mng, còn C chun thì không. Thí d Trong CTrong C++ #define EOF -1const EOF= -1; #define Pi const double Pi= ; #define buflen 512const buflen =512 ;char buffer [buflen]; ( C++ cho phép s dng cú pháp C chun khi đnh nghĩa mng thông qua hng vi ch th define)

12 Khác bit gia C chun và C++ (tt) Khác bit v s dng void pointer: C cho phép gán void pointer cho 1 pointer có kiu. C++ đòi hi phi ép kiu tưng minh khi gán void pointer cho 1 pointer có kiu Thí d: void *pvoid ; int i, *p_i ; pvoid = & i ; // Cho phép trong C và C++ p_i = pvoid ;// Cho phép trong C - Không cho phép trong C++ p_i = (int *) pvoid ;// ép kiu tưng minh cho phép trong C++

13 Khác bit gia C chun và C++ (tt) Khác bit v kiu tr tr ca toán t sizeof: sizeof (Q) : Trong C : tr tr sizeof (int) Trong C++ : tr tr sizeof (char) sizeof(bin enum) : Trong C : tr tr sizeof (int) Trong C++ : tr tr khác sizeof (int) C++ mang tính đnh kiu cao hơn C chun

14 Khác bit gia C chun và C++ (tt) Khác bit v phát biu goto: Trong C : Cho phép dùng phát biu goto Label; Trong C++ : Không cho phép dùng phát biu goto Lý do: Vì có th nhy vào 1 phát biu gia 1 khi b qua các phát biu đu khi Có th truy xut 1 bin mà chưa đnh nghĩa bin này Li run-time.

15 Khác bit gia C chun và C++ (tt) Toán t new và delete ch có trong C++: Trong C Trong C++ #include #include #include void main () main(){ float *a= new float ; { float *a ; *a= ; a=(float *) malloc (sizeof(float)); cout << *a ; *a= ; delete a; printf (%f\n, *a);} free (a); } Cp phát đng 1 mng Trong C Trong C++ #include float *a= new float [100]; float *a ;hoc a=(float *) malloc (100* sizeof(float));float *a = new float [100]; Khi tr b nh 1 mng đng: delete [ ] a;

16 Khác bit gia C chun và C++ (tt) Hàm vi đi s mc đnh ch có trong C++: // Hàm to 1 ca s : window create_window (int x=0,int y=0,int width=100, int height=50,int bgpixel=0) { } S dng: window w1,w2,w3;// Đnh nghĩa 3 ca s // ca s w1 có các thuc tính mc đnh w1=create_window(); // ca s w2 đưc n đnh 5 thuc tính w2=create_window(100,0,100,50,0); // ca s w3 có 3 thuc tính cui có tr mc đnh w3=create_window(30,20);

17 Khác bit gia C chun và C++ (tt) Hàm trùng tên (overloaded function) ch có trong C++: C++ cho phép các hàm cùng tên nhưng khác tham s vì đ phân bit các hàm. C chun cn 3 tên hàm ly tr tuyt đi int abs (int); long labs (long); double fabs (double). C++ ch cn 1 tên hàm int abs (int) long abs (long) double abs (double) Li ích ca overloaded functions Ngưi lp trình bt phi nh. Càng nhiu tên càng ri khi s dng.

18 Khác bit gia C chun và C++ (tt) Hàm inline trong C++: -Dùng macro cho các tác v đơn gin d gây li logic khó kim soát (hiu ng l ca macro,side effect). Thí d: # define multiply (x,y) (x*y) S dng: x= multiply(4+1, 6) ; Kt qa sai vì khi thay macro: x=(4+1*6); // kt qa x = 10, sai -Cách hiu chnh: (1) Bao đi s trong macro (2)Dùng hàm inline # define multiply (x,y) (x)*(y) inline int multiply (int x,int y) x=(4+1)*(6); // đúng { return x * y ; } inline double multiply (double x, double y) { return x * y ; } Cơ ch làm vic ca hàm inline: Trình biên dch s thay th rut hàm vào nơi gi nó Ging macro, nhưng tránh đưc hiu ng l, ti ưu thi gian Ch hin thc các hàm inline cho các tác v đơn, không có các phát biu lp hoc switch.

19 Khác bit gia C chun và C++ (tt) Alias trong tham s ca hàm: -C chun ch h tr tham tr cho hàm Mun thay đi bin phi dùng pointer. Thí d: void Swap (int* pa, int* pb) { int t= *pa; &*pa=*pb; *pb=t; } S dng: int a=5, b=7; Swap (&a, &b); -C++ h tr alias ca 1 bin là tham s ca hàm Truy xut alias chính là truy xut bin Mun thay đi bin nên dùng alias trong tham s ca hàm. Thí d: void Swap (int &a, int &b) { int t= a; a=b; b=t; } S dng: int m=5, n=7; Swap (m,n);

Hin thc class trong C Khai báo class Hin thc hành vi cho class S dng class trong chương trình.

Khai báo class class ClassName [: [ ] <FatherClassName,] { public : private : protected : } ; // có ký t ; Chương này tm không đ cp đn đc tính tha k - Có chương riêng v tính tha k. Các modifier: public, private, protected: t khóa ch đnh đc tính ca tng thành phn ngay sau ch th này. Mc đnh là private. public: cho phép bên ngoài truy cp interface ca lp. private: các thành phn ni, không cho phép bên ngoài truy cp. protected: các thành phn dành cho lp tha k truy cp, không cho phép các đi tưng không phi là con truy cp.

Hin thc hành vi cho class Hin thc bên trong class – Các hành vi inline Không dùng các phát biu continue, do, for, goto, switch, case, break, while. Cú pháp: DataType MethodName (Parameters) { } Hin thc bên ngoài class DataType ClassName::MethodName (Parameters) { } Toán t :: là toán t xác đnh tm vc ca method (scope resolution operator)

23 Demo OK Khi hin thc method bên ngoài class, KHÔNG khai báo li access-specifier.

S dng class S dng class trong chương trình là đnh nghĩa bin đi tưng (bin tĩnh, bin đng, mng tĩnh, mng đng) Cú pháp: ClassName Obj, *pObj = new ClassName; ClassName ObjArr1[100]; ClassName * ObjArr2; int MaxCount=100; ObjArr2= new ClassName[MaxCount]; Truyn thông báo cho 1 đi tưng: Obj.Method1(); pObj -> Method2(); ObjArr1[20].Method3(); ObjArr2[7].Method4();

Demo 1

Demo 2: public access specifier

Demo 3 protected access specifier

Demo 3- private access specifier

Nhp xut d liu cơ bn vi cin, cout,cerr Khi hin thc các hành vi ca đi tưng, chúng ta thưng cn xut nhp d liu cho các thuc tính ca đi tưng ( properties). Trong thư vin iostream.h ca C++, đnh nghĩa sn các đi tưng cho vic nhp xut các d liu cơ bn: cin, cout, cerr. cin : (character input) Đi tưng nhp mc đnh là bàn phím. cout: (character output): Đi tưng xut mc đnh là màn hình. cerr: (character error): Đi tưng xut li mc đnh là màn hình.

Nhp d liu cơ bn vi cin Cú pháp: cin >> var1 >> var2 >> var3; Thí d: int m; double x; char c1; char s1[20]; cin>> m >> x >> c1 >> s1; Dng nhp: A Hello Toán t >> là toán t trích, d liu vào các bin theo th t: trái phi. Toán t >> t đng kim tra kiu ca bin. Toán t >> ch chp nhn chui không có khong trng (tương t hàm scanf). Vic nhp chui có khong trng s bàn đn trong chương sau.

Xut d liu cơ bn vi cout Cú pháp: cout << Data1 << Data2<< Data3 ; Thí d: int m=7; double x=0.5; cout <<Hello <<A <<m << <<x <<\n; S xut: Hello A Toán t << là toán t chèn, d liu xut theo th t: trái phi. Toán t << t đng kim tra kiu ca bin. Toán t << cho phép xut chui có khong trng (tương t hàm printf). Vic đnh dng đ dài xut s bàn đn trong chương sau.

Xut d liu cơ bn vi cerr Cú pháp ging cout vì cùng là màn hình: cerr << Data1 << Data2<< Data3 ; Không có gì khác bit khi xut d liu cơ bn gia cout và cerr. Thưng dùng cerr trong chương trình khi c tình mun nhn mnh nhng đon x lý tình hung li.

Gi ý v xây dng chương trình OOP Xây dng class (1) Nht ra các khái nim liên quan đn bài toán (danh t chính trong đ bài) đ xây dng thành class (thí d: Sinh viên). (2) Nht ra các danh t mô t liên quan đn tng khaí nim bưc (1). Đó chính là các thuc tính ca class( thí d: tên, tui, đa ch). (3) Nht ra các tác v phi x lý (đng t trong đ bài). Đó chính là các hành vi public ca class vì hàm main cn đn chúng. (4) T hi: Đ có th thc hin hành vi public trong bưc 3, có cn thêm các hành vi ph tr nào không? Nu có thì đó là hành vi thêm. (5) Môi trưng bên ngoài thc s ch cn các hành vi nào thì đó là các hành vi public. Các hành vi còn li là các hành vi private hoc protected. (5) Liu lp này có cn đưc phát trin thêm đ gii các bài toán thuc nhóm bài toàn này na hay không? Nu có thì mt s hành vi cn có thuc tính protected.

34 Kinh nghim Mi thuc tính ca class, ngưi ta thưng xây dng 2 hành vi public: DataType getPropertyName(); void setProperTyName (DataType newValue); Vi 2 hành vi này, bên ngoài truy xut đưc tng thuc tính ca đi tưng. Các hành vi khác đu cn đn các hành vi này.

35 Thí d: class CIRCLE { double x,y,r; public: double getR() { return r ; } void setR (double newr) { if ( newr >=0 ) r = newr ; }.... }; Có cơ hi kim tra d liu đu vào

36 S dng class trong hàm main Xác đnh các bin đi tưng cn có. Trt t x lý ca đ bài chính là trt t truyn thông báo cho các đi tưng.

Mt s thi d (1)Vit chương trình nhp 1 h phương trình bc nht 2 n. Xut nghim. (2)Vit chương trình nhp 1 mng s nguyên, xut tr ln nht, xut mng tăng dn.

38 Thí d:Vit chương trình nhp 1 h phương trình bc nht 2 n.Xut nghim. Phân tích: Khái nim liên quan: H phương trình bc nht 2 n ax+by = c class HPTB1 dx+ey = f Tác v (hành vi ca lp): Nhp, Xut nghim. class HPTB1 data: double a,b,c,d,e,f methods: Nhap(), XuatNghiem()

39 #include class HPTB1 { double a,b,c,d,e,f ; // private, default public : // các hành vi bên ngoài cn đ tương tác void Nhap() // Hin thc method bên trong khai báo class { cout << "Nhap 3 he so a,b,c cua phuong trinh 1 ax+by=c :"; cin>>a>>b>>c; cout << "Nhap 3 he so d,e,f cua phuong trinh 2 dx+ey=f :"; cin>>d>>e>>f; } void XuatNghiem(); // ch prototype, đ hin thc bên ngoài khia báo class }; void PTB1::XuatNghiem()// Hin thc method bên ngoài khai báo class { double D=a*e-b*d; if (D==0) cout<< "Vo nghiem"; else cout<< "Nghiem x=" << (c*e-b*f)/D << Nghiem y=" << (a*f-c*d)/D <<'\n'; } void main() { HPTB1 p;// đnh nghĩa 1 h phương trình bc nht p clrscr(); p.Nhap();// Truyn thông báo nhp cho p p.XuatNghiem(); // Truyn thông báo xut nghim cho p getch(); }

40 Thí d: Vit chương trình nhp 1 mng s nguyên int, xut tr ln nht, xut mng tăng dn. Phân tích Khái nim liên quan : mng s int, mô t bng int* a, n Tác v: Input (nhp), GetMax (ly tr ln nht), AscSort (sp xp tăng), Output (xut). Tt c đu cn cho bên ngoài truy xut vì hàm main cn s dng các tác v này. Gii bài toán: Cn 1 mng (tên m). Trt t truyn thông báo: m.Input(); cout << m.GetMax(); m.AscSort(); m.Output; #include class MangInt { private: int* a, n; public: void Input(); int GetMax(); void AscSort(); void Output(); }; void MangInt:: Input() { do { cout<< Number of element:; cin>> n; } while (n<=0); a= new int[n]; // cp b nh for (int i=0; i<n;i++) { cout >a[i]; } } Phi hin thc bên ngoài lp vì có dùng phát biu lp

41 int MangInt:: getMax() { int t=a[0]; for (int i=1; i<n;i++) if (t < a[i]) t=a[i]; return t; } void MangInt:: AscSort() { for (int i=0; i<n-1;++i) for (int j= n-1; j>i ; --j ) if (a[j] < a[j-1]) { int t=a[j]; a[j]=a[j-1]; a[j-1]=t; } void MangInt::Output() { for (int i=0; i<n;i++) cout << a[i] << ; } // S dng lp void main() { MangInt m; m.Input(); cout << Max val: << m.GetMax() <<\n; m.AscSort(); cout << Sorted array\n; m.Output(); getch(); } Vit chương trình nhp 1 mng s nguyên int, xut tr ln nht, xut mng tăng dn.

42 Tóm tt Lp trình OOP cũng tương t như lp trình POP nhưng mô t bài toán dưi dng các class, các tác v x lý d liu thành các hành vi ca class. Khai báo class cũng tương t như khai báo struct nhưng có khác struct ch đưa các tác v thao tác lên struct vào trong class và gi chúng là các methods ca lp. struct StructName { }; Type1 Func1 (StructName stru) { } Type2 Func2 (StructName stru) { } các hàm đu toàn cc class ClassName { Modifier : Type1 Func1 () { } Modifier : Type2 Func2 () { } }; Ch có method public là toàn cc public private protected

43 Tóm tt (tt) Thit k class Làm vic vi cái gì Tên class. Mô t nó bng gì ? Properties Thao tác gì lên nó Methods S dng lp là đnh nghĩa bin (đơn, mng, pointer) thuc lp theo cú pháp đnh nghĩa bin ca C. Nhp d liu cơ bn: cin >> SimpleVar; Xut d liu cơ bn : cou << SimpleData;

44 Trc nghim

45 Câu 1 Khi hin thc 1 method cho 1 class nhưng đt bên ngoài khai báo class, trong code ca method _____ phép truy cp 1 thành phn protected ca chính lp đó. a- Cho b- Không cho a

46 Câu 2 Khi hin thc 1 method cho 1 class nhưng đt bên ngoài khai báo class, trong code ca method _____ phép truy cp 1 thành phn priavte ca chính lp đó. a- Cho b- Không cho a

47 Câu 3 Trong 3 modifier (t đnh tính) cho 1 thành phn ca class, modifier _____ cho phép bên ngoài truy cp t do 1 thành phn (chn 1). a- public b- private c- protected a

48 Câu 4 Trong 3 modifier (t đnh tính) cho 1 thành phn ca class, hai modifier gii hn quyn truy cp t bên ngoài đi vi đi tưng thuc lp. a- public b- private c- protected b c

49 Câu 5 cin >> S ; // S là bin chui ký t Chn phát biu sai. a- S có th có khong trng. b- S không cha khong trng. a

50 Câu 6 cin >> x1>> x2; cout << x2 << x1; Chn phát biu đúng. a- x1 đưc nhp trưc ri xut trưc b- x2 đưc nhp trưc ri xut trưc c- x1 đưc nhp trưc ri xut sau d- x2 đưc nhp trưc ri xut sau c

51 Câu 7 Khi hin thc 1 hành vi cho 1 class, nu có phát biu lp/chn 1-n thì code ca hành vi này s đưc đt bên _____ khai báo class. a- trong b- ngoài b

52 Câu 8 Toán t new, delete là ca _____ a- ngôn ng C chun. b- ngôn ng C++ b

53 Câu 9 Chn 3 phát biu sai. a- C và C++ h tr phát biu goto b- C h tr phát biu goto c- C++ h tr phát biu goto d- C và C++ không h tr phát biu goto a d c

54 Câu 10 Xem code sau: void T (int n=0) {.... } Chn phát biu sai. a- C ln C++ h tr cú pháp này b- C ln C++ không h tr cú pháp này c- Cú pháp trên đúng trong C d- Cú pháp trên đúng trong C++ b a c

55 Câu 11 K thut overload cho phép a- Khai báo các hàm trùng tên, trùng kiu tham s nhưng khác kiu tr tr. b- Khai báo các hàm khác tên, khác kiu tham s, khác kiu tr tr. c- Khai báo các hàm trùng tên, nhưng khác kiu tham s. c

56 Câu 12 K thut inline là bin pháp a- Tăng hiu sut chương trình v mt thi gian. b- Gim hiu sut chương trình v mt thi gian. c- Làm chương trình khó đc. a

57 Câu 13 Mun đnh nghĩa mt mng các đi tưng. ClassName pObj; Chn phát biu sai. a- Đnh nghĩa trên không đt yêu cu. b- Đnh nghĩa trên đt yêu cu. b

58 Câu 14 Chn câu đúng nht đi vi hưng dn to lp. a- Ly danh t chính mô t khái nim làm tên lp. b- Ly các danh t mô t (modifier) cho khái nim chính làm thuc tính. c- Ly các đng t tác đng lên đi tưng làm hành vi. d- Vi mi thuc tính, nên hin thc hai hành vi public getThucTính(), setThucTính(...). e- Tt c các điu trên. e

59 Câu 15 Cách xây dng 1 ng dng (hàm main) sau khi đã xây dng xong các lp. a- Xác đnh s đi tưng cn có thuc các lp phù hp. b- Xác đnh trt t truyn thông báo. c- Tt c các điu trên. c

60 Câu 16 Chn câu sai. a- Truyn thông báo là ch đnh mt đi tưng thc thi 1 hành vi ca chính đi tưng đó. b- Cú pháp truyn thông báo: Object.Method(Parameters); c- Thông báo là mt d liu ca đi tưng. c

61 Cám ơn các bn đã theo dõi