Хәлдәр Һөйләмдә эш-хәлдең эшләнеү рәүешен, ва ҡ ытын, урынын, сәбәбен, күләмен, ма ҡ сатын һәм ниндәй шарттар ҙ а эшләнеүен белдергән эйәрсән ки ҫ әк хәл.

Презентация:



Advertisements
Похожие презентации
Хәл һөйләмдәр Хәл һөйләмдәр 8 класс 8 класс. Хәл һөйләмдәр Ва ҡ ыт һөйләм Урын һөйләм Рәүеш һөйләм Куләм-дәрәжә һөйләм Сәбәп һөйләм Ма ҡ сат һөйләм Шарт.
Advertisements

Подольск урта дөйөм белем биреү мәктәбенең баш ҡ орт теле һәм ә ҙ әбиәте у ҡ ытыусыһы Ғәлиуллина Раушания Әхмәр ҡ ы ҙ ының баш ҡ орт теле дәресе.
Тема: Сифат дәрәжәләре Ибраһимова Рәүфилә Ғүмәр ҡ ы ҙ ы.
Электронный вариант тестов по государственному башкирскому языку для 5-9 классов С о з д а н и е э л е к т р о н н о г о в а р и а н т а т е с т о в п.
Хәйерле көн, һаумыһығыҙ!. Яуабы: йыл календары; бер ба ҡ са – бер йыл; ун ике түтәл – ун ике ай; уты ҙ ү ҫ емлек – уты ҙ көн; дүрт емеш – дүрт а ҙ на;
Сәләмәт тәндә - сәләмәт рух. Һау кешегә табиб та кәрәкмәй. Һаулы ҡ ты а ҡ саға һатып алып булмай.
( ). Баязит Бикбай ҙ ың тормош юлы һәм ижады Баязит Ғаяз улы Бикбаев (Баязит Бикбай) 1909 йылдың ғинуар айында Баш ҡ ортостандың хә ҙ ерге Көйөргә.
Маршрут биттәре Дәресте логик өйрәнеү ҙ ең график сағылышы У ҡ ыусыларға дәрес материалын өйрәнеү ҙ е бер-бер артлы, э ҙ мә-э ҙ лекле аңлау мөмкинлеген.
Баязит Бикбай ҙ ың тормош юлы һәм ижады Баязит Ғаяз улы Бикбаев (Баязит Бикбай) 1909 йылдың ғинуар айында Баш ҡ ортостандың хә ҙ ерге Көйөргә ҙ е районына.
Рамаҙан Өмөтбаевтың Әмир баҫыуы хикәйәһен өйрәнеү. (5 класс)
Аманова Әлиә Сәхиәр ҡ ы ҙ ы баш ҡ орт теле һәм ә ҙ әбиәте у ҡ ытусыһы.
Тема: «Бал ҡ орто – хал ҡ ыбы ҙ м өғ жиз әһ е».. 1-се эш Йома ҡ тар сисеү. 1-се эш Йома ҡ тар сисеү. 1-се умартаға. 1) Гөл ба ҡ са, Гөл ба ҡ сала бер.
Презентация урока для интерактивной доски на тему: Презентация Хадии Давлетшиной
Баш ҡ ортостан Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында Баш ҡ ортостан Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында.
Аталы бала – ар ҡ алы. Донъяла ата-инәнән баш ҡ а бар нәмә лә табыла. Баланы табыу түгел, бағыу һөнәр. Ҡ атынмын тигән ҡ атындың эсендә бишекле бала ятыр.
Ө ҫ тәрендәге күк йә а ҡ тө ҫ тәге лампастар һалынған киң салбар, ике я ҡ тан да ки ҫ еп ҡ айтарып ҡ уйылған осло түбәле а ҡ бүрек, күн портупея, ҡ ылыс,
Ҡ ылым төркөмсәләре иленә сәйәхәт. ( Ҡ абатлау дәресе)
Һаумыһығыҙ, мәктәп,парта, Аҡбур, синыф таҡтаһы! Эй яраттым әсәйемдең Миңә шиғыр уҡыуын. Әкиәт тыңлай башлаһам, Кәрәкмәй миңә уйын. Көн буйына тыңлар.
Электронный вариант тестов по государственному башкирскому языку для 5-9 классов С о з д а н и е э л е к т р о н н о г о в а р и а н т а т е с т о в п.
Ноғман Мусин (1931) Йырт ҡ ыс тиреһе повесы буйынса йомға ҡ лау дәресе. Йырт ҡ ыс тиреһе повесы буйынса йомға ҡ лау дәресе.
Транксрипт:

Хәлдәр

Һөйләмдә эш-хәлдең эшләнеү рәүешен, ва ҡ ытын, урынын, сәбәбен, күләмен, ма ҡ сатын һәм ниндәй шарттар ҙ а эшләнеүен белдергән эйәрсән ки ҫ әк хәл тип атала.

Хәлдәр рәүештәр ҙ ең һорауына яуап бирә: НИСЕК? Ҡ асан? Күпме? Ни өсөн? НИ сәбәпле?

Хәлдәр Рәүеш Шарт Ва ҡ ыт Кире Урын Сәбәп Күләм-дәрәжә Ма ҡ сат

Рәүеш хәлдәре Рәүеш хәлдәре эш-хәлдең эшләнеү рәүешен белдерәләр. Улар рәүештәр ҙ ән, урын-ва ҡ ыт, сығана ҡ килештәге исем, сифат, хәл ҡ ылым, алмаштар ҙ ан килә ала.

Рәүеш хәлдәре нисек? ҡ айһылай? ни рәүешле? һорау ҙ арына яуап бирә.

Күләм-дәрәжә хәлдәре Эш-хәлдең күләмен, күпме дәрәжәлә үтәлеүен белдергән хәлдәр күләм-дәрәжә хәлдәре тип атала.

Һорау ҙ ары Нисә ? Күпме ? Нисә тап ҡ ыр ? Ниндәй дәрәжәлә ?

Урын хәлдәре Урын хәлдәре эш-хәлдең урынын белдереп, ҡ ай ҙ а? ҡ ай ҙ ан? ҡ ай ҙ а са ҡ лы? ҡ ай ҙ ан алып? һорау ҙ арына яуап була.

Ва ҡ ыт хәлдәре Ва ҡ ыт хәлдәре, эш-хәлдең үтәлеү-үтәлмәү ва ҡ ытын белдереп, ҡ асан? ҡ асанға тиклем? ҡ асандан бирле? һорау ҙ арына яуап була.

Шарт хәлдәре Шарт хәлдәре, эш-хәлдең үтәлеү йәки үтәлмәү шартын белдереп, ни эшләһә ? ниндәй шартта ? һорау ҙ арына яуап була.

Сәбәп хәлдәре Сәбәп хәлдәре эш-хәлдең үтәлеү йәки үтәлмәү, булыу-булмау сәбәбен белдреп, ни өсөн? ниңә? нилектән? ни сәбәпле? һорау ҙ арына яуап булып килә.

Ма ҡ сат хәлдәре Ма ҡ сат хәлдәре эш-хәлдең ни өсөн, ниндәй ма ҡ сат менән үтәлеүен белдерәләр һәм ни өсөн? ниндәй ма ҡ сат менән? һорау ҙ арына яуап булалар.

Кире хәлдәр Кире хәлдәр эш-хәлдең кире шартын белдерәләр һәм ни эшләһә лә? ни эшләмәһә лә? нимәгә ҡ арама ҫ тан? һорау ҙ арына яуап булалар.

Һөйләмдә һөйләм ки ҫ әктәренең урынлашыу тәртибе

1.Эйә һөйләмдең башында, ә хәбәр а ҙ ағында килә: Артур бик иртә тор ҙ о. (С.Ағиш) 2.Аны ҡ лаусы аны ҡ ланыусы һү ҙҙ ең алдында килә: Беренсе һү ҙ ҡ ала советы депутаты Хәммит Ва ҡҡ асов ҡ а бирелде. (С.Ағиш.)

3. Һөйләмдә бер нисә тиң булмаған аны ҡ лаусы булғанда, улар ҙ ың аны ҡ лаусы һү ҙ гә мәғәнә яғынан я ҡ ыныра ҡ булғаны уның эргәһендә урынлаша, ҡ алғандары, аны ҡ ланыусыға мәғәнә я ҡ ынлы ҡ тарына ҡ арап, бер-бер артлы киләләр: Бе ҙҙ ең ба ҡ сала эре-эре тәмле еләктәр ү ҫ ә.

4. Тултырыусы менән хәлдәр, ғә ҙ әттә, эйә менән хәбәр араһында килә: Иртәнге саф һауа ҡ ыр ҙ ар ҙ ан төрлө тауыштар тул ҡ ынын алып килә. (З. Биишева.)

5. Һөйләмдең дөйөм мәгәнәһенә генә бәйләнешле эйәрсән ки ҫ әктәр һөйләмдең башында киләләр: Бөгөн көн бик иртә ҡ ы ҙҙ ыра башланы.

6. Логик ба ҫ ым төшкән һөйләм ки ҫ әктәре хәбәр эргәһендә килә: Иртәнге саф һауа төрлө тауыштар тул ҡ ынын ҡ ыр ҙ ар ҙ ан алып килә.

Ҡ абатлау өсөн һорау ҙ ар 1.Нимә ул хәлдәр? 2.Хәлдәр ҙ ең төр ҙ әрен һанап сығығы ҙ. Улар ҙ ың ү ҙ -ара айырмаһы нимәлә?