Компьютердің архитектурасы Компьютер түрлері Компьютер түрлері

2 Стол үсті компьютерлері (desktop) жүйелік блок дыбыс колонкалары дыбыс шығару үшін принтер ақпаратты қағазға басып шығару үшін принтер ақпаратты қағазға басып шығару үшін тышқан басқару үшін сканер суреттерді енгізу үшін сканер суреттерді енгізу үшін монитор ақпаратты экранға шығару үшін монитор ақпаратты экранға шығару үшін пернетақта мәтін енгізу үшін

3 Ноутбуктер (лэптоптар) өлшемі шағын және салмағы жеңіл аккумулятормен (3-5 сағатқа дейін) немесе желімен жұмыс істеу мүмкіндігі мобильділік бағасы қымбат қысқартылған пернетақта жетілдіруге келмейді (upgrade) өнімділігі төмен дыбыс және кескінді көрсету қызметінің нашарлығы физикалық зақымдарға, соққыларға икемділігі …

4 ҚДК, коммуникатор, смартфондар Мобильді навигатор (ҚДК + GPS) ҚДК = қалталық ДК смартфон (телефон + ҚДК) коммуникатор (ҚДК + ұялы байланыс)

Компьютер құ рыл ғ ылары Компьютер құрылғылары Ж ү йелік блок Ж ү йелік блок

6 Жүйелік блок қоректендіру блогі видеокарта порттар ұлғайту тесіктері аналық плата процессор оперативті жад винчестер Дискеталарға арналған дискжетек СD (DVD) дискжетектері

7 Жүйелік блок Процессор (CPU = Central Processing Unit) – мәліметтерді өңдеп, компьютердің барлық құрылғыларын басқаратын микросхема АЛҚ – арифметикалық-логикалық құрылғы БҚ – басқару құрылғысы Ішкі жад Винчестер (ҚМД = қатқыл магнитті диск). Дискжетектер – дисклерден ақпаратты оқуға және жазуға арналған құрылғылар. Порттар – сыртқы құралғыларды қосуға қажетті шұңғыл тесіктер.

8 Жүйелік блок: контроллер Контроллер – бұл сыртқы құрылғының жұмысын басқаратын электронды схема: видеокарта (монитор) желілік карта (желі) дискжетек контроллері (дискжетек)

9 Жүйелік блок: процессорлар Pentium, Pentium-II, Pentium-III, Pentium 4 Celeron (тұрмыста) Xeon (серверлерге) Pentium M (ноутбуктер үшін) Pentium D, Core 2 Duo (2 ядро) Core 2 Quad (4 ядро) Intel Pentium 4 3.0G 800MHz/1M тактілік жиілігі 3 ГГц шинаның жиілігі 800 МГц кэш-жад 1 Мб кэш-жад 1 Мб K7, Athlon XP, Duron Athlon 64 Sempron (тұрмыстық компьютерлер мен ноутбуктер үшін) Turion (ноутбуктер үшін) Opteron (серверлер үшін) Athlon 64 X2 (2 ядро)

10 ішкісырт қ ы оперативтіт ұ ра қ ты винчестер дискета лазерлік дисклер (CD, DVD) стримерлер Компьютер жады

11 Жүйелік блок: жад SIMM, DIMM SDRAM, DDR, DDR2, DDR3 Оперативті жад ЖЖҚ = жедел(оперативті) жадтайтын құрылғы RAM = random access memory (ерікті таңдау мүмкіндігі) 128 Мб-тан жоғары Тұрақты жад ТЖҚ = тұрақты жадтайтын құрылғы ROM = read only memory (тек қана оқу) 64 Кб – BIOS микросхемасы (берілген компьютерді баптау)

12 Жүйелік блок: жад Токты ө шіргенде информация жо ғ алады информация са қ талады А қ паратты ө згертуге бола ма? о қ у ж ә не жазу (RAM) тек қ ана о қ у (ROM) деректерді жеткізу жылдамды ғ ы жо ғ арыт ө мен Оперативті жад Тұрақты жад

13 Жүйелік блок: кэш-жад Кэш-жад (cache – жасырын қойма, қор) – жылдам әрекет ететін жад, процессор мен ЖЖҚ-ның ортасында орналасады. Кемшілігі – процессордың тактілік жиілігі ЖЖҚ-ның тактілік жиілігімен салыстырғанда әлдеқайда жоғары, сондықтан процессор қажетті мәліметтерді кейде «күтіп» қалады. кэш-жад ЖЖҚ ЖЖҚ-дан оқу – әуелі кэштен. Егер қажетті ұяшық кэште орналасқан болса, кэштен алынады (шапшаң). баяу шапшаң

14 Жүйелік блок: кэш-жад егер бір ұяшық бірнеше рет қолданылса, компьютердің жұмыс істеу жылдамдығы артады егер әртүрлі ұяшықтар қолданылатын болса, жылдамдық азаяды Көпсатылы кэштеу: процессор ядро ЖЖҚ L1 L2 64 Кб 128 Кб…4Мб L1 L2-ден жылдам!

15 Жүйелік блок: дискжетектер иілгіш магниттік дисклерге арналған дискжетек айналу жылдамдығы 300 айн/мин мәліметтерді оқу-жазу жылдамдығы 63 Кб/сек дискжетек CD-RW оқу CD-ROM 52 -ке дейін ( Кб/сек) жазу CD-RW 32 -ке дейін жазу CD-R 52 -ке дейін 52x комбо-жетек оқу және жазу CD-ROM, CD-R, CD-RW оқу DVD-ROM дискжетек DVD-RW CD-дің оқу және жазуы 52 -ке дейін жазу DVD-RW, DVD+RW 8 -ке дейін ( Кб/сек) жазу DVD-R, DVD+R 18 -ке дейін

16 Жүйелік блок: порттар Қоректендіру блогын қосып/өшіру PS/2 порттары параллель порт параллель порт тізбектей жалғасқан порт USB порты ток көзі 220 В сызықты кіру тесігі сызықты кіру тесігі RJ-45 желісі VGA порты

17 Құрамдас орналастырылған құрылғылар (жүйелік тақшада ) Видеоадаптер Дыбыстық карта Желілік карта бөлек сатып алудың қажеті жоқ қарапайым міндеттерді орындау сапасының жоғарылығы бөлек сатылатындарға қарағанда сапасы төмен болады (жылдамдығы, түстердің сапасы, қанықтылығы)

18 Видеосигналдарға арналған порттар VGA порты (аналогтік) DVI порты (сандық) Видеокарта Монитор Проектор

19 Жүйелік блок: порттар Тізбектей жалғасқан порт (COM1, COM2, …) 115 Кбит/с-ке дейін жылдамдығы баяу құрылғылар: модем, тышқан Параллельді порт (LPT1, Centronics) 2 Мб/с-ке дейін принтер

20 Жүйелік блок: USB порттары USB порты (Universal Serial Bus) USB 1.1 – 12 Мбит/c-ке дейін, USB 2.0 – 480 Мбит/c-ке дейін принтер, сканер, тышқан, … жылдамдығы жоғары «жүре» қосу бір портқа бірнеше бірнеше құрылғыны қосуға болады (хабтар арқылы)

21 Жүйелік блок: порттар IEEE1394 порты (FireWire) 1600 Мбит/c-ке дейін Инфрақызыл порт IrDA (Infrared Data Association) 4 Мб/с-ке дейін Ноутбукке құрамдас орналастырыладысыртқы адаптер (USB)

22 Модемдер аналогтік сигналдар цифрлық кодтар цифрлық кодтар Модем – екі компьютерді телефон желісінің көмегімен байланыстыратын құрылғы. Модем (модулятор/демодулятор) – телефон желісі арқылы сырттан келіп түскен аналогті сигналды сандық кодқа өзгерту үшін немесе осыған кері әрекетті орындау үшін қолданылатын құрылғы. Ақпарат алмасу жылдамдығы (1 секундтағы биттер саны): қабылдау 56 Кбит/c-ке дейін жеткізу 33 Кбит/c-ке дейін модем

23 Модемдер Сыртқы байланыс сапасы сенімділік индикаторлар бағасы қымбат Ішкі аппараттық (процессор, жад) программалық (мәліметтерді драйвер өңдейді) линия

24 Модемдер Программалық модемдер арзан тұрады негізгі процессорға үлкен салмақ түсіреді күрделі программалық жасақтама (драйвер) ПЖ операциялық жүйеге тәуелді болады Факс-модемдер - факс-машинаға немесе өзі секілді факс- модемдерге факстарды жөнелтіп, қабылдай алады. Дауыстық модемдер – дауыстық хабарламалармен алмасу, автожауапберуші.

25 ADSL-модемдер сплиттер ADSL-модем телефон желісі болса жеткілікті арасында «қосылып» тұрудың қажеті жоқ, үнемі қосылып тұрады телефон бос тұрады жоғары жылдамдық (қабылдау 8 Мбит/с, жеткізу 1 Мбит/с) арнайы құрал-жабдық: станцияда ADSL-модемнің болуы барлық АТС-тер үшін емес ADSL = Asymmetric Digital SubscriberLine, асимметриялы сандық абоненттік желі дауыс төмен жиілікті сигнал жоғары жиілікті сигнал

26 Ток көзінің тербелісінен қорғау кернеудің кенеттен өзгеруінен жоғары жиілікті ақаулардан мөлшерден тыс кернеуден қорғайды Желілік сүзгілер кернеудің кенеттен өзгеруінен бірқалыпсыз жиіліктен кернеудің кенеттен төмендеуінен ток көзінің жоғалып кетуінен сақтайды ҮҚК = үздіксіз қоректендіру көзі UPS = Uninterruptable Power Supply, Аккумуляторларға ауысу (5 минутқа дейін) off-line (резервті) – ток көзінің сапасы нашар болғанда, жұмыс станциялары мен ДК үшін on-line (активті) – тоқтаусыз, AC-DC-AC екі есе артуы, өте маңызды серверлер үшін

27 Желі құрал-жабдықтары желілік карта 10/100/1000 Мбит/сек коммутатор (хаб, свич) маршрутизатор (роутер) сымсыз желіге қосылатын нүкте (WiFi) патч-корд RJ-45 жалғаушысы «иірулі сым» кабелі

28 Назарларыңызға РАХМЕТ !!!!