LOGO Танымдық мақсаттарды қою мен анықтау мәселелері (Блум таксономиясы бойынша
Мақсат қою туралы Мақсатқа жеткісі келген адам оны жақсы білуі керек. * * * Өлшенетін нәрсе ғана өнімдірек жасалады. * * * Жоспарлаған адам ғана жақсы ұйымдастыра алады * * * Мұхитты жүзіп өту үшін кемені өзің жасауың керек
Таксономия түсінігі Таксономия (грекше. táxis орналасу, құрылыс, тәртіп және nómos заң). Таксономия – олардың иерархиясын (белгілі бір құрылымдағы бірізділігін, реттілігін) құрастыру мақсатында берілген нысандарды нақты бір өлшемдер мен қағидалар бойынша жіктеу. Таксономия барлық оқу мақсаттары мен нәтижелері бірдей маңызға, құндылыққа ие бола алмайтындығына негізделген.
Блум таксономиясы Бенджамин Блум ( ) Литература: Bloom B.S. (ed.). Taxonomy of Educational Objectives: The Classification of Educational Goals. Handbook 1: Cognitive Domain. N.Y.. David McKey Co
Блум таксономиясы Білім игеруге бағытталған 6 қадам Білу, тану Түсіну Қолдану Талдау Жинақтау Бағалау
Мақсаттардың салыстырмалы кестесі 1-кесте. Б. БлумВ.П. Симонов В.П. Беспалько В.Н. Максимова М.Н. Скаткин О.Е. ЛебедевВ.И. Тесленко БілуТануОқушылық (узнавание) ТануҰғымды жаңғырту Ақпарат- тылық Ақпарат- тық ТүсінуЕсте сақтауАлгоритмдік (типтік есеп шешу) Есте сақтауҰғымды тану Функцио- налдық сауаттылық Қайта жаңғырту ҚолдануТүсінуЭвристика- лық (әрекет таңдау) ТүсінуҰғымды қолдану СауаттылықБазалық ТалдауҚарапайым икем-дағды Шығарма- шылық (әрекет іздеу) ҚолдануҰғымдар жүйесін жаңғырту Құзырлы- лық Жоғары ЖинақтауАуыстыруҰғымдар жүйесін қолдану Шығарма- шылық Бағалау
2-кесте. Етістіктер МақсаттарПайдаланылатын етістіктер Білім Түсіну Қолдану Талдау Жинақтау Бағалау
2-кесте. Етістіктер МақсаттарПайдаланылатын етістіктер Білімеске түсіру, анықтау, мақұлдау, қайталау, атау, әңгімелеу, ұсыну, табу Түсінуқайта қарастыру, сәйкестендіру, талқылау, тарту, мойындау, қайта қарау, түсіндіру, әңгімелеу, айқындау Қолданукөрсету, тағайындау, орындау, суреттеу, қолдану, пайдалану, айналысу Талдауажырату, саралау, үміт арту, даулау,жатқызу, салыстыру, тәжірибеден өткізу, қарама-қарсы қою, зерделеу Жинақтаутұжырымдау, оқыту, әзірлеу, дамыту, қайта анықтау, ұсыну, жасау Бағалаужорамалдау, бағалау, таңдау, баға қою, анықтау, санау, өлшеу, айыптау
3-кесте. Сұрақтар Ойлау деңгейіСұрақтар үлгілері Білу және түсіну Қолдану Талдау Жинақтау Бағалау
3-кесте. Сұрақтар Ойлау деңгейіСұрақтар үлгілері Білу және түсіну Не? Кім? Қашан? Не …. үлгісі болып табылады? …. не тұспалданады? …. басқаша қалай түсіндіруге болады? …. бұл үлгі боп табыла ма? Мен мұны өз сөзіммен сипаттай алам ба? Қолдану Бұл қалай пайдаланылады? Бұл немен байланысты? … қандай жағдайларда? Талдау Неге? Қалай? …. себебі не болып табылады? Қорытынды үшін не нәрсе дәлел?...себебі қандай? …бір-бірімен қалай үйлеседі? Жинақтау Егер бұл іске асатын болса, осыдан кейін не болады? Теорияның болжамы іске аса ма? Алынған ақпарат негізінде қандай қорытынды жасадым? Бұл онымен қалай байланысты? Бағалау Бұл жақсы ма және неліктен? Бұл қисынды ма және не себепті?
4-кесте. Тапсырмалар Білу1-2 ұпай Түсіну3-4 ұпай Қолдану5-6 ұпай Талдау7-8 ұпай Топтау9-10 ұпай Білімді бағалау ұпай
4-кесте. Тапсырмалар БілуҚай жылы болды? Қайда болды? Қалай болды? Формуласын жазыңыз. Атап көрсетіңіз. 1-2 ұпай ТүсінуСөйлемді аяқтаңыз. Не білдіңіз? Неліктен? Сөйлемді өзгертіңіз. Өзара байланысын түсіндіріңіз. Өз сөзіңізбен айтыңыз. 3-4 ұпай ҚолдануБірнеше тәсілмен шешіңіз. Құбылыстың негізін түсіндіріңіз. Жорамалды тексеріңіз. Қорытынды жасаңыз. 5-6 ұпай ТалдауҚұрылымы қандай? Топтастырыңыз. Салдары не? Салыстырыңыз. Бөліктерге бөліңіз. Себебін талдаңыз. 7-8 ұпай ТоптауӨз шешеміңізді көрсетіңіз. Алгоритм ұсыныңыз. Баламасын табыңыз. Бөліктерден құраңыз. Жүйелеңіз. Зерттеңіз ұпай Білімді бағалау Қосынды ойды бағалаңыз. Жетістіктерін атаңыз. Өлшемдерін көрсетіңіз. Сәйкестігі қандай? Қаншалықты дұрыс? Өз ойыңыз? ұпай
1.Білу 1.Зат есімге анықтама беріңіз. 2.Әрекет мәні әңгіменің қай жерінде айқындалады? 3.Тіршілік иелерін қандай екі категорияға жіктеуге болады? 4.(9-177)/21+8 өрнегінің мәнін табыңыз. 5.ҚР парламентінің негізгі палаталарын атаңыз. 2.Түсіну 1.Иллюстрациядағы эпизодтан кейін роман кейіпкеріне не болғанын әңгімелеңіз. 2.ХХ ғ.ғ басы, ортасы, аяғында Германияда болған оқиғалар туралы үш сурет салыңыз. 3.Параграф мазмұнын өз сөзіңізбен қысқаша айтып беріңіз. 4.Президент міндеттерін сипаттайтын 2-3 беттік шығарма жазыңыз. 5.Неліктен географиялық карталарда таңбалар қолданылады? 1-2.Пәндер бойынша тапсырма түрлері
3.Қолдану 1.Берілген сөздің әрбірін қолданып сөйлем құрастырыңыз. 2.Картадағы белгілерді пайдаланып, қаладағы үш ескерткішке бару маршрутын жаса. 3.Өздерiңiз оқитын сыныптың ауданын табыңыздар. 4.Әңгіменің толық оқып болған соң, оның немен аяқталатынын табыңыз. 5.Игерілген ылғалдылықты анықтау тәсілін қолданатын үш жағдайды көрсетіңіз. 4.Талдау 1.Бұл оқиғалардың қайсысы шын мәнінде болған, қайсылары жалған? 2.Азамат соғысы мен ауған соғысынан кейiнгi жағдайлар ұқсастығы. 3.Бұл коллекциядағы минералдарды үш белгі бойынша бөліңіз. 4.Талқыланған мақаладан үш дерек пен үш пiкiр табыңыз. 5.Жәндiктердi сипаттамасы бойынша қай тұқымдасқа жататынын анықтаңыз. 3-4.Пәндер бойынша тапсырма түрлері
5.Жинақтау (синтез) 1.15 географиялық элемент арқылы қиялдағы елдi картаға түсiрiңiз. 2.И.Тургеневтiң «Му-му» әңгiмесiн иттiң тұрғысынан жазыңыз. 3.Эксперимент нәтижелерiн ескере отырып, себептерiне болжам жасаңыз. 4.Болған оқиға туралы мәлiметтердi фельетон түрiнде жазыңыз. 5.Мектеп ауласын көгалдандырудың әр түрлi жолдарын көрсетiңiз. 6.Салыстырмалы бағалау 1.Қала әкiмiне кандидаттардың бәрi жоғары бiлiмдi болуы тиiс пе? 2.Поэманың екi басты кейiпкерiн салыстырыңыз. 3.Қазiргi заманда оқушыларға ауызша есептеу дағдылары керек пе? 4.Әдiлетсiздiктi түзеу үшiн күш қолдану қажет пе? Пiкiрiңiздi дәлелдеңiз. 5.Зерттелгендердiң iшiнен қай орта сiз үшiн өмiр сүруге қолайлы? Нелiктен? 5-6.Пәндер бойынша тапсырма түрлері
Біліктілік арттырудың диагностикалық кестесі Блум жүйесі Курс мазмұны Білу, тану Түсіну Қолдану Талдау Жинақтау Бағалау ҚР білім беруді дамытудың жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту-Қазақстан дамуының басты бағыты (Елбасы Жолдауы) Қ.Р білім саласына қатысты нормативтік- құқықтық актілері Қазақстан Республикасы 12 жылдық орта білім беру тұжырымдамасы Әдістемелік пән бірлестік жұмысын ұйымдастыру Ережесі Әдістемелік пән бірлестік жұмысын жоспарлау, үйлестіру
Біліктілік арттырудың диагностикалық кестесі Блум жүйесі Курс мазмұны Білу, тану Түсіну Қолдану Талдау Жинақтау Бағалау ҚР білім беруді дамытудың жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту-Қазақстан дамуының басты бағыты (Елбасы Жолдауы) ХХХ Қ.Р білім саласына қатысты нормативтік- құқықтық актілері ХХХ Қазақстан Республикасы 12 жылдық орта білім беру тұжырымдамасы ХХ Әдістемелік пән бірлестік жұмысын ұйымдастыру Ережесі Х Әдістемелік пән бірлестік жұмысын жоспарлау, үйлестіру
Көңіл қойып тыңдағандарыңызға рахмет!