Тема. Б ә йлек ( Предлог.Послелог )
Максат: 1. Белем бир ү : б ә йл ә геч с ү з т ө ркеме – б ә йлек турында белемн ә рне тир ә н ә йт ү ; 2. К ү некм ә л ә р булдыру: укучыларны ң с ө йл ә м телен, ты ң лап а ң лау с ә л ә тен ү стер ү ; бирелг ә н тема эченд ә ө йр ә нелг ә н с ү зл ә рне б ә йл ә нешле с ө йл ә мд ә куллана бел ү к ү некм ә л ә ре булдыру; 3. Т ә рбия бир ү : татар телен ә кызыксыну һә м х ө рм ә т т ә рбиял әү.
Эпиграф Тел кешене дус ит ә, Бер-берсен ә беркет ә. Бел, балам, син рус телен Һә м ө йр ә н татар телен!
1. Баш килешне тал ә п ит ү че б ә йлекл ә р: бел ә н, ө чен, кебек, шикелле, т ө сле, кад ә р, чаклы, х ә тле, тикле, аркылы, турында. 2. Юн ә леш килешне тал ә п ит ү че б ә йлекл ә р: таба, к ү р ә, каршы, кад ә р, чаклы, х ә тле, тикле. 3. Чыгыш килешне тал ә п ит ү че б ә йлекл ә р: башка, б ү т ә н, бирле, со ң, элек.
К ү п белем алган к үң елл ә р Г ө лч ә ч ә кле яз сыман. Белемсез калган к үң елл ә р Кап-кара ң гы баз сыман. (Р. Хисматуллин) Кырга ак кардан Юрган ябылган; Җ ир язга чаклы Йокыга талган. (Г. Тукай) Бу очрашудан со ң ул тагын да якынрак булып х ә терд ә калды.
Д ә рест ә н со ң ө йг ә кайтты. Д ә рест ә н ө йг ә со ң кайтты. Дустымны ң минн ә н башка сер с ө йл ә р кешесе юк. Башка берни д ә кир ә кми, Дусларны ң мин гомерем буе Тойсам җ ылы карашын. (С. Х ә ким)
Бел ә нс Ө ченкаждый Турындапосле Кебекк Аркылычерез, по Кад ә ркак Со ң о, об Бирледля, за,из-за Саенс, на Табадо
К ү п нокталар урынына бел ә н, тикле, бирле б ә йлекл ә рен куярга. Кич иде, шатлык... нурлар ч ә чеп, ай ялтырый, иск ә н ә крен җ ил... яфрак, агачлар калтырый. Авылга... ара ә лл ә ни ерак т ү гел, нибары унбиш минутлык юл. Ул вакыттан... к ү п еллар ү тте.
Йолдыз кебек, елгага таба, дуслардан башка с ү зл ә рен кертеп җө мл ә л ә р т ө зерг ә.
Бирелг ә н б ә йлекл ә рне ң синоним парларын язарга Кебекшикелле Х ә тлесыман Аркылыкад ә р чаклыаша
Тест. 1. Б ә йлекл ә р нич ә т ө ркемг ә б ү лен ә ? а) 4 б) 3 в) 7
2. Б ә йлекл ә р алда килг ә н с ү зд ә н нинди килешл ә рне тал ә п ит ә л ә р? а) Баш, иялек, т ө шем килешл ә р б) Юн ә леш, урын-вакыт, иялек килешл ә р в) Баш, юн ә леш, чыгыш килешл ә р
3. Кайсы раслау д ө рес т ү гел? а) турында - алмашлык б) ген ә - кис ә кч ә в) һә м - терк ә геч
4. Нокталар урынына тиешле б ә йлекне куеп языгыз. Татар телен дустым... яхшы бел ә сем кил ә. а) кебек б) бел ә н в) таба
5. Д ө рес т ә р җ ем ә не тап. Саен – а) каждый б) к в) для
Мин яратам сине, Татарстан! Ал та ң нары ң ө чен яратам. К ү к к ү кр ә п, яшен яшьн ә п яуган Я ң гырлары ң ө чен яратам... Арыш кыры ң, урманнары ң ө чен, Тугайлары ң ө чен яратам. Җә лилл ә ре ң, С ә йд ә шл ә ре ң ө чен Тукайлары ң ө чен яратам.
Татарча да яхшы бел, Русча да яхшы бел. Икесе д ә безне ң ө чен И ң кир ә кле, затлы тел.
Ө й эше. 1нче т ө ркем чыгыш килешне тал ә п ит ү че б ә йлекл ә р бел ә н җө мл ә л ә р т ө зерг ә. 2нче т ө ркем юн ә леш килешне тал ә п ит ү че б ә йлекл ә р бел ә н җө мл ә л ә р т ө зерг ә. 3нче т ө ркем баш килешне тал ә п ит ү че б ә йлекл ә р бел ә н җө мл ә л ә р т ө зерг ә.