Ќљмлђ Сљйлђмнећ тљп берђмлеге ќљмлђ сњзлђрнећ хђбђрлекле мљнђсђбђткђ керње нђтиќђсендђ барлыкка килђ. Сљйлђмнећ чынбарлык турында хђбђр итђ џђм сљйлђњченећ.

Презентация:



Advertisements
Похожие презентации
Хәбәр һәм аның белдерелүе. Җөмләнең ия турында хәбәр итә һәм аның белән бәйләнеп килә торган икенче баш кисәк хәбәр дип атала.
Advertisements

Ия белән хәбәрнең ярашуы. 1. Мин, егылмас өчен, көймә читенә тотындым. 2. Әни, әни дим. Син йокла әле, уянма. 3. Мин аннан нәрсә ишетсәм, ул да бабайдан.
Балык бистәм ! Мәктәп елларында ук йөрәгемнең иң түреннән урын алдың син. Район урамы буйлап атлыйм. Алдымда яңа сихри дөнья ачыла. Әнә, һәр кешегә сәлам.
Җөмләдә сүзләр бәйләнеше. Җөмләдә сүзләр бәйләнеше Тезүле бәйләнеш Ияртүле бәйләнеш хәбәрлекле мөнәсәбәт ачыклаулы мөнәсәбәт аныклаулы мөнәсәбәт.
Татар теленд ә грамматик категориял ә р. Грамматиканы ң т ө п т ө шенч ә л ә ре.
Җөмләләрне тиңдәш ияләр белән тулыландырып яз. 1)Төзелештә ташчылар эшли. 2)Яз көне шомыртлар ап-ак чәчәк ата. 3)Әниләргә багышланган кичәне Таһир әзерләде.
93 Барлык биремнәр Бирелгән вакытмин. Исем, фамилия Тест 8 нче сыйныфта татар теленнән Сүзтезмә темасына Тестны башларга.
Җилкәнеңне җилләр екса, йөрәгеңне җилкән итеп күтәр. Нинди генә очракта да җиңәргә өйрән. Көчле рухлылар гына максатларына ирешәләр. (Ф. Яруллин)
L СҮЗ ТӨРКЕМНӘРЕ. ЧАСТИ РЕЧИ.. ИСЕМ (ИМЯ СУЩЕСТВИТЕЛЬНОЕ) Кем? (Кто?) Нәрсә? Ни? (Что?) Обозначает: предмет Пример: кыз (девочка) уенчык (игрушка)
Долгова Лариса Николаевна Учитель татарского языка и литературы МБОУ «Калейкинская средняя общеобразовательная школа с углубленным изучением отдельных.
Синтетик иярчен җөмләләрнең бәйләүче чараларын искә төшерү, белемнәрен тикшерү. Яңа теманы үзләштерү: тыныш билгеләрен кую кагыйдәләренә төшенү Иҗади.
Һади Такташ Һади Такташ ( ) Сыркыды авылы.
Сыйфат- мөстәкыйль сүз төркеме Төзеде: Рәсүлев Фәрһад Җитәкчесе: Рәсүлева Эльмира.
Презентация к уроку (9 класс) по теме: Презентация.Кушма
Татар телендә рәвешләр. Рәвеш- эш, хәл, билгеләрнең, сирәгрәк затларның һәм предметларның процесска бәйле булмаган билгеләрен белдерүче сүз төркеме. эш,
Татар теле 5 а сыйныфы (рус төркеме) Тема: Билгесез үткән заман хикәя фигыль.
Фәнни-эзләнү эшенең максатлары: 1.Роберт Миңнуллинны күп җырлар авторы буларак өйрәнү. 2. Роберт Миңнуллин иҗатының бик күп төрле темаларны яктыртканлыгын.
(Әмирхан Еники Әйтелмәгән васыять) ел 1925 нче ел нче еллар нче еллар нче еллар нче еллар нче еллар
Бу – мин… Нәбиуллина Ләйсән Дамир кызы Акъегет урта мәктәбе Яшел Үзән районы.
Яз җитте. Ямьле яз җитте. Кояш җылыта. Якты кояш җирне җылыта. Яңгырлар явып үтте. Беренче яңгырлар явып үтте. Җил назлый. Җылы җил битләрне назлый. Агачлар.
Транксрипт:

Ќљмлђ Сљйлђмнећ тљп берђмлеге ќљмлђ сњзлђрнећ хђбђрлекле мљнђсђбђткђ керње нђтиќђсендђ барлыкка килђ. Сљйлђмнећ чынбарлык турында хђбђр итђ џђм сљйлђњченећ чынбарлыкка мљнђсђбђтен белдерђ торган берђмлеге ќљмлђ дип атала.

Ќљмлђлђрнећ тљп њзлеклђре: 1. хђбђрлек – нђрсђ дђ булса турында хђбђр итњ 2. модальлек – чынбарлыкка мљнђсђбђт белдерњ (битараф, хис-кичерешне белдерњ) 3. сњзлђрнећ билгеле бер тђртиптђ килње 4. билгеле бер интонация белђн ђйтелњ

Җөмләнең баш кисәкләре ИяХәбәр

Ия Ќљмлђдђ баш килеш мђгънђсендђге сњз белђн бирелеп, бер ќљмлђ кисђгенђ дђ буйсынмыйча, хђбђр белђн генђ бђйлђнеп килгђн баш кисђк ия дип атала. Ия – грамматик бђйсез кисђк була. Ия тљрле мђгънђлђр белдерђ: билге йљртњче, њтђњче, эш башкаручы, объект, эш кушучы, эшкђ булышучы. Мђсђлђн, Бакчалар ап-ак! (Г. Мљхђммђтшин.) Без кљне буе эштђ (Э. Еники). Ќиделе лампа яна (М. Мђџдиев).

Ия исем, сыйфат, сан, фигыль, рђвеш, алмашлык белђн белдерелђ ала. Шулай ук башка сњз тљркемнђре дђ, исем мђгънђсендђ килеп, исем књрсђткечлђре алсалар, ќљмлђдђ ия булып килђлђр. Мђсђлђн, Кљймђ килђ - эзе юк (ќыр). Кызыл сића килешђ. Бу – шђп тњгел (М. Мђџдиев). Аџ-ваџлар бетте хђзер (сљйлђм теленнђн).

Ия бер сњз белђн белдерелсђ гади ия, таркалмый торган сњзтезмђ белђн белдерелсђ, тезмђ ия була. гади иятезмђ иягади иятезмђ ия

Гади ия Тђвђккђл таш яра (мђкаль). Эт шомырты урманда њсђ.

Тезмә ия Казан дђњлђт университеты – илебездђ ић карт университетлардан берсе.

Хәбәр Ќљмлђнећ ия турында нђрсђ дђ булса хђбђр итђ џђм аныћ белђн бђйлђнеп килђ торган икенче баш кисђге хђбђр дип атала.

Нинди сњз тљркемнђре белђн белдерелњенђ карап, хђбђрлђрне икегђ бњлђлђр: фигыль белђн белдерелгђннђре – фигыль хђбђр, фигыльдђн кала сњз тљркеме белђн белдерелгђннђре исем хђбђр дип атала. фигыль хђбђр исем хђбђр фигыль хђбђр исем хђбђр

Тљзелеше ягыннан џђр ике тљр хђбђрлђрне дђ гади, тезмђ џђм кушма тљрлђргђ бњлеп йљртђлђр. гади тезмђ кушмагади тезмђ кушма

Фигыль хђбђр Бер тавыш килде колакка, яћгырады бер заман... (Г. Тукай.)

Исем хәбәр Бњгенге кљн Гали, Рљстђмнђргђ тић без (Г. Ахунов). Безнећ авылныћ элеккеге тормышы «Пауал тегермђне» дигђн хикмђтле бер урынга бђйле иде (М. Мђџдиев). Безнекелђр – сабыр (Зљлфђт). Юк инде ул минем љчен... (Ә. Еники.)

Гади хђбђр бер сњздђн тора. Мђсђлђн, Кићђшле эш таркалмас (мђкаль). Дљнья матур, дљнья кић! Ни кирђк? Кем бу? (Г. Тукай.)

Тезмђ хђбђрлђр фразеологик яисђ бу очракта таркалмый торган сњзтезмђлђр белђн белдерелђлђр. Мђсђлђн, Су анасы мин... (Г. Тукай.) Ул њз-њзен кулга алырга љлгерде (X. Сарьян). Кылт итеп искђ тљшђдер намнары, дђњлђтлђре... (Г. Тукай.)

Кушма хђбђрлђр гади џђм тезмђ хђбђрлђр ќирлегендђ барлыкка килђлђр: аларга ярдђмлек сњзлђр килеп љстђлђ. Мђсђлђн, Шуннан башланды инде (X. Сарьян). Шул турыдан аз гына – биш-алты сњз сљйлим ђле (Г. Тукай). Танырлар микђн соћ мине уллары килер кљннећ? (Зљлфђт.) Мин ул вакытта књз алдына китерђ алмый идем (М. Мђџдиев).